Łącko - cmentarz choleryczny

Posty: 27967
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Łącko - cmentarz choleryczny

Postautor: Karolina Kot » wtorek 05 cze 2018, 16:52

Nasza wizyta w Łącku wypadła w wyjątkowo niesprzyjających okolicznościach - w czasie gwałtownej, beskidzkiej burzy. Wyjście z samochodu w strugi deszczu nie należało do najprzyjemniejszych, ale fotoreporterski obowiązek zmusił nas do wykonania zdjęć i osobistego zbadania sprawy. Czasami naprawdę nie jest łatwo.

Łącko skrywało przed nami bardzo ciekawą tajemnicę. Okazało się bowiem, że obecny cmentarz katolicki tak naprawdę pierwotnie był dwoma odrębnymi nekropoliami. Większa z nich, otaczająca kaplicę, była typowym cmentarzem parafialnym. Mniejsza, położona niżej, na podmokłej łące, obok drogi do Czarnego Potoku, stanowiła w XIX wieku miejsce pochówków ofiar epidemii cholery.

W liber mortuorum (parafialnej księdze zmarłych) dla Łącka pod datą 1873 roku wypisano 70 osób zmarłych z powodu cholery. Ponadto w liber mortuorum dla Niemieckiej Wsi znajduje się 9 zmarłych na tę chorobę – one z pewnością też zostały tutaj pogrzebane.

Łącko:

1. Agata Królczyk (z domu Sejud), zm. 30 maja, lat 30, nr domu: 119, (w rubryce „Choroba…” napisano wyraźnie choleryna).
2. Maciej Byniowski, zm. 5 czerwca, lat 70, nr domu: 119;
3. Jakub Byniowski (syn Macieja i Marianny, z domu Chwast), zm. 7 czerwca, lat 35, nr domu: 119;

W tym momencie następuje przerwa we wpisach zmarłych na cholerę.
Od 8 do 28 czerwca zmarły tylko 4 osoby (dwie na tyfus, jedna na szkarlatynę, i jedna na zapalenie płuc).
Następne zgony już są spowodowane zarazą:

4. Anna Grabiec (z domu Szpak), zm. 28 czerwca, lat 65, nr domu: 157;
5. Rozalia Mikołajczyk (z domu Strąk), zm. 2 lipca, lat 45, nr domu: 39;
6. Paulina Chrobak (z domu Michalska), zm. 2 lipca, lat 36, nr domu: 169;
7. Kunegunda (córka Franciszka Gawrońskiego i Marianny, z domu Tokarz), zm. 2 lipca, lat 3, nr domu: 31;
8. Józef Maurer, zm. 3 lipca, lat 57, nr domu: 122;
9. Maciej (syn Antoniego Pawlika i Urszuli, z domu Rucińska), zm. 3 lipca, lat 5½, nr domu: 178;
10. Józef Peterszajn (syn Józefa i Marianny, z domu Dąbrowskiej), zm. 4 lipca, lat 24, nr domu: 52;
11. Antoni Feliks, zm. 5 lipca, lat 56, nr domu: 9;
12. Agata Turek (z domu Jakób), zm. 4 lipca, lat 35, nr domu: 19;
13. Tekla Nawrocka (córka Piotra i Marianny), zm. 7 lipca, lat 30, nr domu: 47;
14. Regina Setlak (z domu Ząbek), zm. 7 lipca, lat 37, nr domu: 122;
15. Magdalena (córka Macieja Ząbka i Zofii, z domu Janc), zm. 7 lipca, lat 7, nr domu: 21;
16. Marianna (córka Jana Świnki i Marianny, z domu Jaworskiej), zm. 9 lipca, lat 35, nr domu: 24;
17. Jan Tokarz, zm. 9 lipca, lat 56, nr domu: 82;
18. Teresa Kałużny (z domu Sułkowska vel Sołkowska), zm. 10 lipca, lat 64, nr domu: 95;
19. Katarzyna (córka Franciszka Sopaty i Marianny, z domu Czepelik), zm. 11 lipca, lat 16, nr domu: 48;
20. Katarzyna Cebulonka, zm. 11 lipca, lat 40, nr domu: 39;
21. Józef Kyrcz, zm. 12 lipca, lat 61, nr domu: 23;
22. Regina (córka Marianny Banaszonki), zm. 12 lipca, lat 2½, nr domu: 30;
23. Jan (syn Franciszka Sopaty i Marianny Czepelik), zm. 13 lipca, lat 10, nr domu: 48;
24. Jan Przychocki, zm. 13 lipca, lat 29, nr domu: 52;
25. Katarzyna Ząbczonka, zm. 15 lipca, lat 54, nr domu: 25;
26. Marianna (córka Józefa Dąbrowskiego i Franciszki, z domu Kawecka), zm. 15 lipca, lat 5, nr domu: 45;
27. Anna Sopacionka (córka Reginy Sopaty z Zabrzeży), zm. 16 lipca, lat 45, nr domu: 44;
28. Regina Pyrdolonka, zm. 15 lipca, lat 45, nr domu: 45;
29. Józef Rusnarczyk, zm. 17 lipca, lat 63, nr domu: 167;
30. Wojciech Majda, zm. 17 lipca, lat 45, nr domu: 206;
31. Franciszek Unger, zm. 17 lipca, lat 55, nr domu: 24;
32. Franciszek Szczurkowski, zm. 17 lipca, lat 57, nr domu: 80;
33. Antoni Szymański, zm. 18 lipca, lat 50, nr domu: 60;
34. Adam Pawlik, zm. 18 lipca, lat 68, nr domu: 209;
35. Katarzyna Pawlik (z domu Rucińska, żona Ludwika), zm. 18 lipca, lat 49, nr domu: 35;
36. Marianna (córka Ludwika Pawlika i Marianny, z domu Rucińskiej), zm. 19 lipca, lat 9, nr domu: 35;
37. Katarzyna (córka Józefa Rusnarczyka i Reginy), zm. 20 lipca, lat 2, nr domu: 16;
38. Wojciech Kowalczyk, zm. 20 lipca, lat 70, nr domu: 33;
39. Symeon Łacny, zm. 20 lipca, lat 40, nr domu: 176;
40. Andrzej Setlak (wdowiec po Reginie, z domu Ząbek – patrz wyżej), zm. 21 lipca, lat ?, nr domu: 35;
41. Józef Kramarczyk, zm. 21 lipca, lat 60, nr domu: 53;
42. Franciszek Kałucki, zm. 23 lipca, lat 35, nr domu: 172 (112);
43. Bartłomiej Wiszniowski, zm. 23 lipca, lat 50, nr domu: 86;
44. Zofia Rams (z domu Więcławek), zm. 23 lipca, lat 45, nr domu: 23;
45. Marianna (córka Wincentego Dąbrowskiego i Marianny, z domu Kęska), zm. 24 lipca, lat 6, nr domu: 39;
46. Marianna Kurzeja (z domu Pachowicz), zm. 24 lipca, lat 70, nr domu: 163;
47. Marianna (córka Jana Myjaka i Zofii, z domu Dybiec), zm. 24 lipca, lat 16, nr domu: 78;
48. Antoni (syn Marianny Majda), zm. 24 lipca, lat 5½, nr domu: 353;
49. Rozalia Łacna (z domu Turchała, wdowa po Symeonie – patrz wyżej), zm. 24 lipca, lat 48, nr domu: 176;
50. Jan (syn Anny Łacnej), zm. 24 lipca, wiek: 3 miesiące, nr domu: 73;
51. Józef Najduch, zm. 24 lipca, lat 42, nr domu: 75;
52. Anna (córka Michała Opyda i Ewy, z domu Kozery), zm. 25 lipca, wiek: 13 miesięcy, nr domu: 111;
53. Małgorzata Dybiec (z domu Gromala), zm. 26 lipca, lat 56, nr domu: 162;
54. Marianna (córka Marcina Dybca i Małgorzaty, z domu Gromala), zm. 27 lipca, lat 13, nr domu: 162;
55. Maciej (syn Marcina Dybca i Małgorzaty, z domu Gromala), zm. 28 lipca, lat 15, nr domu: 162;
56. Marianna (córka Józefa Wojtasa i Marianny, z domu Sopata), zm. 28 lipca, lat 17, nr domu: 164;
57. Jan Stecz, zm. 28 lipca, lat 73, nr domu: 105;
58. Katarzyna (córka Antoniego Kornasia i Marianny, z domu Majda), zm. 28 lipca, lat 3½, nr domu: 104;
59. Józef (syn Marcina Lędzwina i Marianny, z domu Bodzionej), zm. 28 lipca, lat 24, nr domu: 205;
60. Julianna Kasprzycka (z domu Kulig), zm. 29 lipca, lat 26, nr domu: 77;
61. Katarzyna Lendzwin,15 zm. 30 lipca, lat 49;
62. Marianna (córka Antoniego Rychlec i Jadwigi, z domu Ramsa), zm. 20 sierpnia, lat ?, nr domu: 21;16
63. Franciszek Janczura, zm. 1 sierpnia, lat 50, nr domu: 178;
64. Stanisław Barnaś, zm. 2 sierpnia, lat 66, nr domu: 77;
65. Anna Lędzwin (z domu Zygmanionka), zm. 2 sierpnia, lat 45, nr domu: 203;
66. Teresa Cebula (z domu Pierzga), zm. 3 sierpnia, lat 30, nr domu: 166;
67. Franciszek (syn Jana Peterszajna i Julianny, z domu Palik), zm. 4 sierpnia, lat 26, nr domu: 2;
68. Michał (syn Walentego Rusnarczyka i Marianny, z domu Beniowska), zm. 5 sierpnia,
wiek: 13 miesięcy, nr domu: 64;
69. Wojciech (syn Jana Peterszajna i Julianny, z domu Pawlik), zm. 8 sierpnia, lat 7, nr domu: 2;
70. Aniela (córka Teofili Boszowskiej), zm. 16 sierpnia, wiek: 2 miesiące, nr domu: 178.


Niemiecka Wieś (Wiesendorf, Łączki):

1. Marianna (córka Jana Farona i Barbary, z domu Rozmus), zm. 29 maja, lat 13, nrdomu: 18;
2. Jan (syn Walentego Kaczmarczyka i Katarzyny, z domu Banach), zm. 3 czerwca, lat 6;
3. Katarzyna Śliwińska, zm. 2 lipca, lat 25, nr domu: 12;
4. Marianna Duda (z domu Daniel), zm. 7 lipca, lat 26, nr domu: 21;
5. Katarzyna (córka Katarzyny Zagorośconki), zm. 7 lipca, lat 25, nr domu: 25;
6. Jan Duda, zm. 10 lipca, lat 35, nr domu: 21;
7. Franciszek Szehińcel (żandarm w Starym Sączu, pochodzący z Radłowa), zm. 19 lipca, lat 29, nr domu: 9;
8. Karolina Weber (z domu Maurer), zm. 22 lipca, lat 26, nr domu: 9;
9. Filip Jakób, zm. 19 sierpnia, lat 68, nr domu: 13.


Źródło: Grzegorz Olszewski, "Cmentarze choleryczne w gminie Łącko"
Załączniki
Łącko - cmentarz choleryczny (1).jpg
Łącko - cmentarz choleryczny (1).jpg (95.06 KiB) Przejrzano 4452 razy
Łącko - cmentarz choleryczny (2).jpg
Łącko - cmentarz choleryczny (2).jpg (112.41 KiB) Przejrzano 4452 razy
Łącko - cmentarz choleryczny (3).jpg
Łącko - cmentarz choleryczny (3).jpg (112.25 KiB) Przejrzano 4452 razy
Łącko - cmentarz choleryczny (4).jpg
Łącko - cmentarz choleryczny (4).jpg (81.53 KiB) Przejrzano 4452 razy
Łącko - cmentarz choleryczny (5).jpg
Łącko - cmentarz choleryczny (5).jpg (92.59 KiB) Przejrzano 4452 razy
Łącko - cmentarz choleryczny (6).jpg
Łącko - cmentarz choleryczny (6).jpg (112.33 KiB) Przejrzano 4452 razy
Łącko - cmentarz choleryczny (7).jpg
Łącko - cmentarz choleryczny (7).jpg (98.7 KiB) Przejrzano 4452 razy
Łącko - cmentarz choleryczny (8).jpg
Łącko - cmentarz choleryczny (8).jpg (108.25 KiB) Przejrzano 4452 razy
Łącko - cmentarz choleryczny (9).jpg
Łącko - cmentarz choleryczny (9).jpg (102.94 KiB) Przejrzano 4452 razy
Łącko - cmentarz choleryczny (10).jpg
Łącko - cmentarz choleryczny (10).jpg (124.41 KiB) Przejrzano 4452 razy
Łącko - cmentarz choleryczny (11).jpg
Łącko - cmentarz choleryczny (11).jpg (103.01 KiB) Przejrzano 4452 razy
Łącko - cmentarz choleryczny (12).jpg
Łącko - cmentarz choleryczny (12).jpg (111.03 KiB) Przejrzano 4452 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27967
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Łącko - cmentarz choleryczny

Postautor: Karolina Kot » wtorek 05 cze 2018, 17:02

Z czasem cmentarz katolicki rozrósł się i niejako pochłonął epidemiczny, jednak granica pomiędzy nimi nadal jest widoczna, zachował się także kamienny mur, oddzielający obszar przeznaczony dla pochówków morowych. Oba obiekty zaznaczono jako odrębne także na historycznych mapach.
Groby znajdujące się dziś na dawnym cmentarzu cholerycznym są już późniejsze i zapewne nie związane z epidemiami, jednak nie trzeba specjalnie się przyglądać, by nawet dziś dostrzec granicę morowej nekropolii.

Podział ten staje się jeszcze bardziej czytelny na fotografiach z lotu ptaka oraz na zakładce LIDAR Geoportalu. Muninna udało się wznieść w górę w mocno ryzykowny sposób, w krótkiej przerwie pomiędzy kolejnymi atakami ulewy.

Zdjęcia powstały wiosną 2018 roku.
Lokalizacja
Załączniki
Na starej mapie zaznaczono dwa cmentarze.jpg
Na starej mapie zaznaczono dwa cmentarze.jpg (35.64 KiB) Przejrzano 4451 razy
Widok z góry.jpg
Widok z góry.jpg (115.17 KiB) Przejrzano 4451 razy
Widok z góry - OPIS.jpg
Widok z góry - OPIS.jpg (115.56 KiB) Przejrzano 4451 razy
Łącko - widok na LIDRze.jpg
Łącko - widok na LIDRze.jpg (57.96 KiB) Przejrzano 4451 razy
Łącko - widok na LIDRze ..jpg
Łącko - widok na LIDRze ..jpg (60.7 KiB) Przejrzano 4451 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."


phpbb 3.1 styles demo

Wróć do „Województwo małopolskie”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 7 gości