Nowy Sącz - kościół św. Elżbiety

[Franek D.]

W sąsiedztwie dworca kolejowego, na wielkim osiedlu Stara Kolonia Kolejowa w Nowym Sączu (zbudowanym po 1892 r. dla nowosądeckich kolejarzy oraz pracowników warsztatów kolejowych) stoi ciekawy architektonicznie kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa. Wzniesiony dla miejscowych kolejarzy w 1898 r., aż do 1937 r. był pod wezwaniem św. Elżbiety. Miał upamiętniać 50- lecie panowania austriackiego cesarza Franciszka Józefa I oraz tragiczną śmierć jego żony Elżbiety. Ta nazwa pozostała do dziś w pamięci i jest tu powszechnie używana. Kościół często jest też nazywany Kolejowym.

Świątynię w stylu neogotyckim zaprojektował w 1895 r. wybitny architekt, Teodor Talowski.

Z jej monumentalnej wieży widać całe osiedle kolejowe.

[Franek D.]

Kościół jest orientowany na odwrót, w stronę zachodnią (orient – wschód), ustawiony na planie krzyża greckiego. Zbudowany z lekko patynowanej cegły, kamienia oraz żelbetu. Front wieży zdobi olbrzymi, kamienny krucyfiks, na którym aż do 1970 r. umieszczona była figura Chrystusa z piaskowca (podobna jak na kościele św. Elżbiety we Lwowie).
Kościół był rozbudowany w 1931 r. (prezbiterium i transept), oraz odnowiony w latach 80-tych XX w.
Od 1904 r. jest pod opieką Jezuitów.

[Jan Poszeptynski]

Nowy ołtarz w nowosądeckim kościele pw. NSPJ.
Powstał według projektu Pawła Kaliny. Wyglądem nawiązuje do pierwotnego ołtarza, zdemontowanego z powodu złego stanu w 1982 roku. Ponieważ jeden z bocznych ołtarzy kościoła NSPJ trafił w latach 80. do świątyni w Kąclowej niedaleko Grybowa, więc wzorowanie się było łatwiejsze.

Nowy ołtarz główny wykonał z drewna dębowego Kazimierz Fecko, po wcześniejszym zatwierdzeniu projektu m.in. przez diecezjalną komisję ds. sztuki sakralnej w Tarnowie. Po zamontowaniu ołtarza w zeszłym tygodniu przez najbliższy czas będą prowadzone prace wykończeniowe oraz uzupełnianie detali.

Zmiany w wystroju wewnętrznym kościoła Kolejowego trwają już od lat. Zapoczątkował je poprzedni proboszcz, o. Józef Birecki, a kontynuuje obecny, o. Stanisław Jopek SJ. W ramach tych prac m.in. zrezygnowano z malowideł na ścianach, wprowadzono dębowe konfesjonały, ołtarze boczne i boazerię czy zmieniono posadzkę. Zwieńczeniem tych prac jest nowy ołtarz, nawiązujący stylem do neogotyckiego kościoła. W jego centrum jest obraz Serca Pana Jezusa, który wisiał w kościele już wcześniej, w innym miejscu a także figura Matki Bożej z prezbiterium. Ponadto na ołtarzu są figury św. Józefa, św. Stanisława Kostki oraz św. Elżbiety.

[Jan Poszeptynski]

Jesienią 1914 r. do Nowego Sącza zbliżały się wojska radzieckie. Wraz z nadchodzącą armią szła złowroga fama o tym, że Moskale kaleczą, mordują, kradną co się da zabrać i palą to, czego zabrać nie mogą. Miasto ogarnęła groza. Ludzie w popłochu opuszczali mieszkania i dołączali do fali uciekinierów, gnanych strachem przed nadchodzącym frontem. Kto mógł, ratował mienie i życie ucieczką. Kto nie mógł opuścić miasta, czekał drżący na ów straszliwy dzień sądu ostatecznego, gdy Sowieci wejdą do Nowego Sącza.

W okresie największego nasilenia niepewności i strachu Ks. Hrubant zaproponował na ambonie, by oddać się w opiekę Najświętszego Serca Pana Jezusa. Parafianie uroczyście złożyli ślub, że jeżeli Serce Boże uchroni miasto od zguby, to mieszkańcy Kolonii w dowód wdzięczności postawią przy kościółku figurę Serca Pana Jezusa. Rosjanie zajęli miasto wczesnym rankiem 19 listopada, a opuścili je 12 grudnia tegoż roku. Nie kradli, nie kaleczyli, nie mordowali. Ich pobyt nie spowodował w Nowym Sączu żadnych strat.

Ślubujący wywiązali się ze swojej obietnicy. Figurę Jezusa idącego z krzyżem na ramieniu wykonał artysta kamieniarz Piątkiewicz z Sanoka. Uformował ją z kamienia hydraulicznego. Ustawiono ją między kościółkiem a ulicą Batorego, frontem do kościoła, na wzgórku z dzikiego, nie ciosanego kamienia. Poświęcił ją uroczyście Ks. Hrubant 24 października 1916 roku.