Krzeszowice - kościół pw. św. Marcina z Tours

[Gatoma]

Jednym z najwcześniejszych przykładów świątyni neogotyckiej w Polsce jest kościół parafialny w Krzeszowicach w powiecie krakowskim.

Budowę świątyni zainicjował Artur Potocki, właściciel Krzeszowic, chcąc przeznaczyć ją na potrzeby wiernych rozwijającego się uzdrowiska. Pierwotnie projekt zlecono francuskim architektom, ale ostatecznie wybrano propozycję znanego berlińskiego architekta Karla Friedricha Schinkla, jednego z twórców klasycyzmu w Królestwie Prus.

Kościół wzniesiono w latach 1832- 1844, pod kierownictwem ucznia Schinkla.

Jest to budowla wykonana z kamienia i cegły, na planie krzyża. W jej skład wchodzi wielobocznie zamkniętego prezbiterium, któremu towarzyszą po bokach dwie wieże. Prezbiterium przedłużone jest o zakrystię. Następnymi elementami są: transept o ramionach zamkniętych trójbocznie oraz trójprzęsłowa nawa.

Fasadę kościoła zdobi ostrołukowy portyk arkadowy oraz okładzina kamienna z piaskowca. Na elewacji umieszczono na konsolach posągi Ewangelistów oraz rozetę z maswerkiem. Całość fasady wieńczy trójkątny szczyt z ażurowymi wieżyczkami po bokach i z posągiem św. Michała Archanioła.

Do 1936 roku kościół był własnością Potockich, po czym został przekazany Kościołowi.

[Gatoma]

Wnętrze kościoła, o dużych, ostrołukowo zakończonych oknach, nakrywa sklepienie krzyżowe. Ciekawym elementem wyposażenia świątyni jest płyta nagrobna Sebastiana Lubomirskiego, pochodząca z XVII wieku, z leżącą postacią rycerza. Płyta wykonana została z czerwonego marmuru a odnaleziono ją w 1828 roku w jednym z pałaców w Krakowie.

Jest też także ciekawostka przyrodnicza. Na terenie kościoła znajduje się druga co do wielkości w Polsce kolonia rozrodcza nietoperza o ciekawej nazwie "nocek orzęsiony" .