Prandocin - kościół pw. św. Jana Chrzciciela

[Gatoma]

W Prandocinie w gmina Słomniki znajduje się jeden z cenniejszych kościołów romańskich w Małopolsce. Jego fundatorem był prawdopodobnie Prandota Stary, protoplasta rodu Odrowążów. Kościół powstał w połowie XII wieku i pierwotnie stanowił część założenia obronnego.

Budowlę wzniesiono z piaskowca. Posiadała jedną nawę krytą stropem oraz dwie absydy. Wschodnia absyda pełniła funkcję prezbiterium a zachodnia wzbogacona została dodatkowo ośmioboczną wieżą i emporami. Wejście główne do kościoła znajdowało się od strony południowej przez ozdobny portal, istniejący do dzisiaj.

Pierwotnie kościół należał do cystersów w Mogile.

Duże zmiany w wyglądzie kościoła przyniósł gotyk. W latach 1480-1490 rozebrano absydę wschodnią a w jej miejsce wzniesiono większe prezbiterium z cegły, zamknięte ścianą prostą i opięte przyporami. Wnętrze nowego prezbiterium zdobiły wewnątrz freski, zachowane częściowo do dzisiaj.

W epoce baroku dobudowano kruchtę i zakrystię, wieżę obniżono i ozdobiono barokowym hełmem.

Przy kościele znajduje się także drewniana dzwonnica z XIX wieku o konstrukcji słupowej.

[Gatoma]

Mimo późniejszych zmian, w świątyni zachowało się wiele detali romańskich, odznaczających się wysoki poziomem wykonania. Dobrze widoczny jest fryz arkadkowy i podziały lizenowe, zachował się bogato zdobiony portal uskokowy, ozdobiony plecionką z resztkami polichromii. Widoczne są także ślady zdobień romańskich okien, które zamurowano w okresie baroku, obecnie odtworzone.

Ciekawostka jest, że jedna z kolumn dawnej empory romańskiej stoi obok kościoła, przy schodach i obecnie stanowi podstawę dla krucyfiksu.

Kościół niedawno przeszedł remont i teraz prezentuje się znakomicie .

[Karolina Kot]

Podczas swojej pierwszej wizyty w Prandocinie, kilka lat temu, na kościół nawet nie spojrzałam, bo pochłonięta byłam poszukiwaniami Cichonki, cholerycznego cmentarzyka.
Kiedy pojawiłam się po raz kolejny, by naprawić swoje niedopatrzenie i zamazać grzech ignorancji, kościół był akurat w remoncie, a w zasadzie w jego końcowym etapie (czerwiec 2017).

Kościół w Prandocinie (1).JPG (62.46 KiB) Przejrzano 10263 razy

Kościół w Prandocinie (3).JPG (53.03 KiB) Przejrzano 10263 razy

Kościół w Prandocinie (2).JPG (78.44 KiB) Przejrzano 10263 razy

Miałam szczęście. Parafianie akurat szykowali się do uroczystości ślubu, Młodych jeszcze z nimi nie było, a goście dopiero zbierali z wolna na parkingu, więc na szybko wparowałam do wnętrza, korzystając z faktu, iż było ono puste.
I - rzecz jasna - stosownie przystrojone.
Zyskałam chwilę czasu, by przyjrzeć się zachowanym fragmentom średniowiecznych polichromii oraz XVII - wiecznemu ołtarzowi, ufundowanemu przez mieszczanina słomnickiego, Macieja Oczko.

[Karolina Kot]

A chwilę potem wpadłam do Prandocina jeszcze raz, bo na zdjęciach Gatomy, zamieszczonych na innym Forum, zobaczyłam to:

Romański portal z resztkami polichromii i zacheuszkiem (1).JPG (40.96 KiB) Przejrzano 10262 razy

Romański portal z resztkami polichromii i zacheuszkiem (2).JPG (71.3 KiB) Przejrzano 10262 razy

Romański portal z resztkami polichromii i zacheuszkiem (3).JPG (57.21 KiB) Przejrzano 10262 razy

- osłonięty spod rusztowań, pięknie odnowiony, romański portal z zachowanym ornamentem z resztką zielonawej polichromii oraz dziwny znaczek, ani chybi będący zacheuszkiem, czyli krzyżykiem konsekracyjnym.
Nie ma to jak pozytywna motywacja.

Okręgów, przypominających zegar słoneczny, naliczyłam na elewacji więcej niż jeden:

Tajemnicze okręgi (3).JPG (43.03 KiB) Przejrzano 10262 razy

Tajemnicze okręgi (2).JPG (82.11 KiB) Przejrzano 10262 razy

Tajemnicze okręgi (1).JPG (76.36 KiB) Przejrzano 10262 razy

A na dobitkę na prezbiterium natrafiłam najprawdopodobniej na moje ulubione dołki pokutne:

Dołki pokutne (2).JPG (99.89 KiB) Przejrzano 10262 razy

Dołki pokutne (1).JPG (59.26 KiB) Przejrzano 10262 razy

Warto wspomnieć jeszcze o kamiennej kropielnicy, ustawionej nieopodal parkingu i schodów, w sąsiedztwie zaprezentowanej wyżej romańskiej kolumny:

Kropielnica z Prandocina (1).JPG (90.12 KiB) Przejrzano 10262 razy

Kropielnica z Prandocina (2).JPG (85.32 KiB) Przejrzano 10262 razy

I pozostaje jeszcze sprawa wojennych nabojów.

Ciekawostek związanych z tym kościołem jest zapewne dużo więcej!
Jednym słowem - Prandocin to miejsce, które absolutnie należy odwiedzić.

[Gatoma]

Dziękuję za tak "bogate" uzupełnienie mojego wątku. Lubię ten kościół i cieszę się, że teraz wygląda naprawdę super. Mimo, że byłam przy nim już kilka razy to nie zauważyłam wielu szczegółów, które ty spostrzegłaś. A już naprawdę zaskoczyłaś mnie pociskami w elewacji i na wieży Patrząc na fryz arkadkowy nawet mi przez myśl nie przeszło, że trochę wyżej jest " coś takiego"!. I jeszcze dołki pokutne. W życiu bym ich nie zauważyła!;). Myślę, że będziemy się na tym forum uzupełniać. Ja patrzę na zabytki bardziej ogólnie ty masz z kolei "sokole oko" do detali. Pozdrawiam

[Karolina Kot]

Dołków pokutnych też bym nie zauważyła, gdyby mi "ktoś" wcześniej nie zwrócił uwagi na taki element. Tym "kimś" była nasza forumowa koleżanka, Salomea, będąca z zawodu archeologiem. To właśnie ona opowiedziała nam o tych tajemniczych zagłębieniach, stojąc obok prezbiterium kościoła w Sławkowie.

[nowakdo]

Witam. Jako następną ciekawostkę historii kościoła w Prandocinie chcę uzupełnić wątek XII-wiecznej kropielnicy. Otóż: Podczas jednego z remontów kościoła, została ona porzucona przez robotników pod cmentarnym murem i zapomniana. W czasie wakacyjnego pobytu w roku 1996 zauważył ją były mieszkaniec Prandocina obecnie krakowianin Lucjan Nowak i z pomocą syna oraz innych mieszkańców wsi postawił kropielnicę przed wejściem do kościoła. I tak stoi ona aż do dnia dzisiejszego.

[Karolina Kot]

Nieprawdopodobna historia!
Kropielnica jest bardzo ładna, nic dziwnego, że zwróciła naszą uwagę. Poświeciłam jej nawet osobny wątek na naszym Forum.