Katowice - Fabryka Porcelany

[Karolina Kot]

Przy ulicy Porcelanowej 23 w Katowicach znajduje się prawdziwa perełka przemysłowa: dawna fabryka porcelany, dziś już nieczynna.

Powstała w 1923 roku, dzięki połączonym siłom spółki Giesche oraz wytwórni elektroporcelany z Szopienic Elektro-Porcelana-Czudaywerke (produkującej np. izolatory ceramiczne), zarządzanej przez braci Czuday. Udziałowcami w spółce zostali po połowie bracia Czuday i Giesche SA.

Na potrzeby zakładu przebudowano budynki dawnej fabryki pasz w Bogucicach, zamieniając je w nowoczesną wytwórnię, uruchomioną w pełni w 1925 roku.
Z tego okresu pochodzą interesujące sygnaturki, przedstawiające zaplecione ze sobą literki G i C. Pełna nazwa zakładu brzmiała bowiem: Fabryka Porcelany "Giesche" dawniej "Czuday" Katowice-Bogucice. Dyrektorem całości został Ryszard Czuday.
Obiekt dodatkowo unowocześniono w 1926 roku dzięki udziałom amerykańskiego koncernu Harrimana.
Po odejściu Czudaja fabryka zmieniła nazwę na Giesche Porzellanfabrik AG.

Spółka prosperowała świetnie aż do 1939 roku. Także podczas II Wojny Światowej nie przerwała swej produkcji i przeszła pod zarząd niemiecki. Dopiero rok 1945 przyniósł zawieszenie działalności zakładu, który jednak wkrótce upaństwowiono i uruchomiono ponownie.
Ciekawostką jest fakt używania dawnej sygnatury "Giesche", czasem z dopiskiem "Made in Poland", aż do 1952 roku (mam zaszczyt posiadać filiżankę, znalezioną w jednym z opuszczonych, będzińskich domów, sygnaturowaną takim dziwactwem na spodzie).

Po 1952 roku fabryka nosiła nazwę "Zakłady Porcelany Bogucice" - na spodniej stronie wyrobów pojawiła się wówczas literka "B" otoczona wianuszkiem, doskonale znana wszystkim Polakom, mającym dziwaczny nawyk odwracania zastawy stołowej i zaglądania pod jej spód (też tak macie?).

Literka "B" zniknęła w 1993 roku, w związku z zamknięciem zakładów.
Wkrótce zostały one jednak wykupione przez "Porcelanę Śląską" i wznowiły produkcję w latach 1995 - 2009.
Później ogłoszono upadłość zakładu.
Zwolniono pracowników, opustoszałe budynki zaczęły niszczeć.
Wydawało się, że los zabudowań dawnej fabryki został przesądzony, zwłaszcza w dniu, kiedy media przekazały niezmiernie przykrą wiadomość o pożarze jednej z hali.

Tymczasem założona w 2012 roku Fundacja Giesche ma zamiar urządzić w obiektach pofabrycznych park przemysłowo-technologiczny Porcelana Śląska Park. I chyba powoli dopina swego.
Spójrzcie tu: http://www.porcelanaslaska.pl/

Lokalizacja fabryki

[Karolina Kot]

Zdjęcia z wnętrza fabryki (maj 2013).

Oto laboratorium, modelarnia i suszarnia:

[Karolina Kot]

Dekoratornia:

[Karolina Kot]

Okazuje się, że moje fotografie są już archiwalne.

Fabryka porcelany w Katowicach zmieniła się w ekskluzywny park

Kilka lat wystarczyło, żeby teren dawnej fabryki porcelany przy ul. Porcelanowej w Katowicach zmienił się nie do poznania. I chociaż dziś to centrum biznesowe, piec nadal wypala tu porcelanę.

Rewitalizacja przemysłowych zakładów to nie tylko "problem" Śląska i okolic. Po sukcesie warszawskiej Fabryki Trzciny oraz Fabryki Koronek, do ich grona dołączyła Soho Factory na warszawskim Kamionku, gdzie w pofabrycznych budynkach zaadaptowano biura i przestrzenie "kulturalnie" użyteczne. To właśnie tym śladem podąża także dawna fabryka porcelany w Katowicach.

- Nie ma bowiem na Śląsku podobnej inwestycji na taką skalę. Co prawda w części tyskiego browaru powstał nowoczesny park, ale to o wiele młodszy projekt. Naszym wzorem były warszawskie inwestycje. Na terenie fabryki prace trwają nieprzerwanie od czterech lat i z każdym miesiącem powiększa się powierzchnia najmu - mówi Filp Helbig z Fundacji Giesche.

Fundacja Gieshe zabrała się za fabrykę porcelany

Fundacja Giesche, sprawczyni całego zamieszania, powstała w Katowicach w lipcu 2012 roku w miejscu, gdzie od lat 20. zeszłego wieku produkowano znaną w całej Europie porcelanę sygnowaną znakiem Giesche. Na tym postindustrialnym terenie dziś wciąż rozbudowuje się nowoczesny park technologiczny.

Nowy właściciel zabudowań zarządził, że jako pierwsze wypięknieją dwa obiekty nienależące do zabytkowej części kompleksu: biurowiec z lat 80. i stojący obok niewielki budynek dawnej stajni. Tak też się stało. Prace tutaj mogły rozpocząć najszybciej, bo nie wymagały skomplikowanych ustaleń ze służbami konserwatorskimi i przede wszystkim dlatego, że Porcelanie Śląskiej Park udało się zdobyć 4 mln zł unijnej dotacji. Do tego trzeba było dołożyć drugie tyle własnych pieniędzy.
Do biurowca jako jedne z pierwszych wprowadziły się firmy Netology i 3soft, które działają tam do dziś.

Piec w fabryce nadal wypala porcelanę

Następnie zabrano się za właściwy teren fabryki. Wciąż trwa odnawianie kolejnych z siedmiu budynków. Ścianom przywrócono naturalny odcień cegły, na placach i ścieżkach wyłożono kostkę brukową, żeby nikt już nie musiał brodzić w błocie. Kolejne części fabrycznego terenu otwierane są dla ludzi, choć wcześniej szczelnie zagrodzone były płotami.

Dopiero teraz widać, jak ogromny to teren i jak wiele pracy już wykonano. Co więcej, pomieszczenia, które są już gotowe, natychmiast znajdują najemców. W dawnej fabryce działa dziś prawie 30 firm.

- Najwięcej jak dotąd zadomowiło się u nas firm z branży IT, jak np. Netizens, ale są też biura projektowe, galerie sztuki, sklepy z wystrojem wnętrz, agencje reklamowe. Przyciąga ich luźna atmosfera i szybko zmieniający się układ przestrzenny, który obecnie jest taki sam jak w latach 20. XX wieku. Nie tworzymy typowo biurowych powierzchni. Lubimy eksperymentować. Nasi najemcy często sami decydują się na zaadaptowanie wnętrz według autorskich pomysłów - dodaje Helbig.

W planach jest również otwarcie restauracji i bistra, które będą dopełnieniem Galerii, czyli sali koncertowej. Inwestycja ma bowiem być otwarta dla wszystkich, nie tylko dla pracowników poszczególnych firm.

Jednak dawna fabryka nie zatraciła zupełnie swojego charakteru. W jednej z hal wciąż działa piec, w którym przez cały czas wypala się jeszcze porcelanę. - Mimo że się zmieniamy, udało się zachować historyczną ciągłość - dodaje Helbig.

Źródło: katowice.wyborcza.pl

Osobiście jednak bardziej podobała mi się fabryka w stanie, w jakim udało mi się ją uchwycić na wykonanych kilka lat temu zdjęciach, prezentowanych w postach powyżej.
Rozumiem, że życie musi biec do przodu i zmiany są konieczne, ale po prostu mam sentyment do tamtych starych, odrapanych murów.
Nie przepadam za "ekskluzywnymi parkami", wolę autentyczne zakłady.

[cezar borgia]

To fantastyczne miejsce z dużym potencjałem. Niezwykle klimatyczne. Podobnie można by było zrobić w grodzieckiej cementowni..... Katowicka fabryka porcelany to miejsce, które otrzymało nowe życie. To takie małe miasteczko, które jest osobnym światem,stanowiącym połączenie przeszłości z tym co ma do zaoferowania teraźniejszość. Kiedyś fascynowały nas opuszczone zamki i pałacyki. Dzisiaj do głosu w naszych sercach dochodzi industrial i jego niezwykła magia.

[Karolina Kot]

Pewnie tak, pewnie masz rację, ale mnie bardziej Porcelana się podobała, kiedy tam było mniej ekskluzywnie.

[cezar borgia]

Rozumiem Cię, ale komercyjne wykorzystanie tego miejsce (tj. fabryki porcelany) to jedyna szansa na jego ocalenie. Dzieje się tam coś sensownego, ludzie się tym interesują, a potencjalni złomiarze na szczęście mają tam utrudniony żywot