Z daleka zauważyliśmy porośnięty drzewami obszar, otoczony wieńcem starych lip. Między bezlistnymi krzewami zamajaczył kamienny nagrobek.
Penetrowaliśmy zarośla, cierpliwie wyszukując pozostałości po nagrobkach. Wypatrzyliśmy kilka, mocno zasypanych śniegiem. Niektóre z nich były całkiem współczesne, pochówków w tym miejscu dokonywano sporadycznie jeszcze w połowie XX wieku.
Przykro nam się zrobiło, gdy zrozumieliśmy, jak łatwo zapomina się o starych cmentarzach. A przecież "Ojczyzna to ziemia i groby".
Okazało się, że niegdyś na cmentarzu znajdował się wyjątkowy nagrobek. Został odnaleziony i zabezpieczony, a tym samym "ocalony od zapomnienia". Osobiście uważam jednak, że jego właściwe miejsce znajduje się ponad grobem osoby, której był przeznaczony.
Na ziemi bocheńskiej znajduje się wiele pięknych nagrobków, cennych ze względów historycznych i artystycznych. Wyjątkowym zabytkiem jest na pewno chłopski, kamienny nagrobek Reginy Kuscycny (Kozłowej?) pochodzący z 1833 r. Zdaniem profesora Romana Reinfussa, wybitnego znawcy polskiej rzeźby kamiennej, jest to najstarszy zachowany nagrobek chłopski w Polsce! Nie wiemy kim była owa Kuscyna. Zapewne była pobożną chłopką z Żegociny lub okolicy, którą los wyróżnił tym, że na nagrobku przetrwało jej imię, i nie pozostała anonimową, jak tylu współcześnie jej zmarłych. Jeszcze kilka lat temu jej nagrobek znajdował się na starym cmentarzu w Żegocinie, na tzw. "Biedroniówce" (powyżej kościoła parafialnego). Opuszczony cmentarz od wielu lat coraz bardziej zarastał, a znaczna część XIX-wiecznych nagrobków uległa zniszczeniu. Na szczęście dzięki Stowarzyszeniu Przyjaciół Ziemi Żegocińskiej, wspomniany zabytek został odnaleziony i zabezpieczony. Członkowie stowarzyszenia planują w przyszłości wyeksponować go w specjalnym lapidarium, upamiętniającym opuszczony cmentarz.
Omawiany zabytek został wykonany z kamiennej płyty zwieńczonej krzyżem wykonanym głębokim rytem. Górne pionowe ramie krzyża posiada kształt prymitywnie wykonanej trupiej czaszki. Po obu stronach krzyża znajdują się wyryte litery AD oraz data 1833. Poniżej między dwiema poziomymi kreskami napis: REGINA KUSCYNA PRO OWE czyli "prosi o westchnienie". Na tylnej ścianie płyty widoczny jest zarys czaszki, na której prawie nieczytelny symbol IHS z krzyżykiem pośrodku górnej litery H. Poniżej czaszki na wysokości ramion krzyża poziomo wykuta bruzda.
Jego kształt nie nawiązuje do znanych z tego okresu nagrobków miejskich, ale moim zdaniem jest bardzo podobny do kamiennego słupa nagrobnego kanonika regularnego z cmentarza w Trzcianie. Nie wykluczone, że oba nagrobki wykonał może ten sam kamieniarz, zwłaszcza, że pochodzą mniej więcej z tego samego okresu czasu (1833 i 1838 roku).
Źródło informacji
Zdjęcia wykonałam w lutym 2011 roku.
Lokalizacja
