Kolbark - ruiny młyna

Posty: 27824
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Kolbark - ruiny młyna

Postautor: Karolina Kot » niedziela 15 lut 2015, 23:36

W Kolbarku (gmina Klucze), w przysiółku Młyny, nad stawami, znajdują się niezwykle malownicze ruiny młyna wodnego, napędzanego wodami Białej Przemszy.
Nie udało nam się, mimo poszukiwań, znaleźć młyńskiego koła (które zazwyczaj się zachowuje w lepszym bądź gorszym stanie), więc przypuszczamy, że mogło zostać zabrane przez właściciela i służy gdzieś obecnie jako oryginalny kwietnik.

Lokalizacja
Załączniki
Pozostałości wodnego młyna (1).jpg
Pozostałości wodnego młyna (1).jpg (117.19 KiB) Przejrzano 8224 razy
Pozostałości wodnego młyna.jpg
Pozostałości wodnego młyna.jpg (127 KiB) Przejrzano 8224 razy
Pozostałości wodnego młyna (4).jpg
Pozostałości wodnego młyna (4).jpg (116.4 KiB) Przejrzano 8224 razy
Pozostałości wodnego młyna (3).jpg
Pozostałości wodnego młyna (3).jpg (110.42 KiB) Przejrzano 8224 razy
Pozostałości wodnego młyna (2).jpg
Pozostałości wodnego młyna (2).jpg (123.12 KiB) Przejrzano 8224 razy
Pozostałości wodnego młyna (6).jpg
Pozostałości wodnego młyna (6).jpg (98.51 KiB) Przejrzano 8224 razy
Pozostałości wodnego młyna (5).jpg
Pozostałości wodnego młyna (5).jpg (113.17 KiB) Przejrzano 8224 razy
Pozostałości wodnego młyna (8).jpg
Pozostałości wodnego młyna (8).jpg (94.92 KiB) Przejrzano 8224 razy
Pozostałości wodnego młyna (7).jpg
Pozostałości wodnego młyna (7).jpg (95.54 KiB) Przejrzano 8224 razy
Pozostałości wodnego młyna (9).jpg
Pozostałości wodnego młyna (9).jpg (107.53 KiB) Przejrzano 8224 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27824
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Kolbark - ruiny młyna

Postautor: Karolina Kot » poniedziałek 09 lis 2015, 21:14

Drodzy Strażnicy Czasu!
Miło mi poinformować, iż kilka dni temu skontaktował się z nami pan Andrzej, będący potomkiem rodziny młynarskiej, do której należał omawiany w tym temacie młyn (a właściwie to, co po nim dziś pozostało).
Przekazał nam opis tego miejsca, które doskonale zapamiętał z czasów dzieciństwa. Dzięki wręcz fotograficznej pamięci naszego informatora możemy sobie wyobrazić, jak to wszystko niegdyś wyglądało.
Młynarskie gospodarstwo było doskonale zorganizowane, a obok zakładu zbożowego funkcjonował tartak, również napędzany siłą wody.

Poniżej zamieszczam rewelacyjny opis, przygotowany na potrzeby Forum przez pana Andrzeja, a także kilka historycznych zdjęć, znajdujących się w jego domowym archiwum.

Młyn zbudowano w miejscu dopływu do Przemszy Białej rzeczki, która w tamtych czasach nie była tak małą, jak obecnie. Płynęła ona od strony wsi Pazurek. W miejscu gdzie łączyła się z Przemszą tworzył się swego rodzaju zalew o szerokości trochę większej, niż szerokość jazu ze stawidłami. Z zalewem tym łączyło się stare, "martwe" koryto Przemszy.
Obok młyna, od strony lasu, istniały dwa stawy rybne, odgrodzone od rzeki groblą.
Różnica poziomu wody przed stawidłami, a poziomem wody w korycie rzeki pod młynem wynosiła około 2-3 metrów.

Młyn napędzany był główną turbiną wodną z wałem pionowym. Na wale tym osadzono duże koło zębate, stożkowe, z zębami drewnianymi. Współpracowało z nim drugie koło zębate, także stożkowe, umieszczone na wale poziomym.
Wał ten przechodził przez całą szerokość młyna oraz tartaku i oparty był na betonowych podporach. Poza budynkiem tartaku, wał przebiegał po podporach drewnianych do zabudowań gospodarczych. Na tym odcinku wał miał mniejszą średnicą, a jego segmenty łączone były przegubami Kardana. Wał posiadał koła pasowe do napędu poszczególnych urządzeń młyna i tartaku, a także młockarni, wialni i sieczkarni w zabudowaniach gospodarczych.

Oprócz turbiny głównej zainstalowana była również mniejsza turbina wodna połączona z prądnicą do wytwarzania prądu (110 V) dla całego gospodarstwa. Turbina ta zainstalowana była w betonowym szybie, znajdującym się z boku młyna, w sąsiedztwie stawidła głównego. Do szybu tego kierowana była woda specjalnym korytem drewnianym.

Do bieżącej regulacji spiętrzenia wody (poziomu wody w zalewie) służyło stawidło główne.
Stawidło to podnoszone było za pomocą specjalnego koła zębatego, zamocowanego na wale poziomym. Koło to znajdowało się na pierwszym piętrze młyna, a do jego obrotu konieczne było użycie rąk i nogi.
Stawidło główne oraz cała konstrukcja koryta wodnego przed stawidłem, a także kładka na jazie, były drewniane. Dodatkowym zabezpieczeniem przeciwpowodziowym były dodatkowe stawidła, zainstalowane na jazie. Było ich pięć, wszystkie duże, ciężkie i trudne do podniesienia.

Przybudówka, w której mieścił się tartak, była dłuższa od budynku młyna o szerokość koryta rzeki (dwa ostatnie słupy podporowe tartaku znajdowały się poza korytem rzeki Białej Przemszy).
Za młynem, na odcinku kilkuset metrów, rzeka płynęła w głębokim, 2 - 4 metrowym wąwozie.

Teren, na którym istniał młyn, tartak i zabudowania gospodarcze miał w przybliżeniu kształt prostokąta i ze wszystkich stron był otoczony wodą.
Otaczały go Biała Przemsza oraz rzeczka płynąca od strony Pazurka (przepływała pod wiaduktem kolejowym). Od wspomnianej rzeczki odchodziła wąska odnoga, która płynęła początkowo prawie równolegle do nasypu kolejowego, a za terenem gospodarstwa skręcała w kierunku Przemszy i na końcu do niej wpływała.
Odnoga ta stanowiła ujście wody ze źródła, istniejącego nieopodal nasypu kolejowego. Czerpano z niego wodę do użytku domowego oraz na potrzeby gospodarstwa.


Bardzo dziękujemy!
Załączniki
Zdjęcia młyna (1).jpg
Zdjęcia młyna (1).jpg (57.86 KiB) Przejrzano 8131 razy
Zdjęcia młyna (2).jpg
Zdjęcia młyna (2).jpg (115.17 KiB) Przejrzano 8131 razy
Zdjęcia młyna (3).jpg
Zdjęcia młyna (3).jpg (89.47 KiB) Przejrzano 8131 razy
Zdjęcia młyna (4).jpg
Zdjęcia młyna (4).jpg (52.97 KiB) Przejrzano 8131 razy
Zdjęcia młyna z opisem.jpg
Zdjęcia młyna z opisem.jpg (72.51 KiB) Przejrzano 8131 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 1
Rejestracja: sobota 15 kwie 2017, 05:26

Re: Kolbark - ruiny młyna

Postautor: pikeram » sobota 15 kwie 2017, 05:29

Czy ktos moze przyblizyc czas powstania, aktywnosci, zamkniecia młyna?
Fajnie poczytac o tym miejscu ale perspektywa czasowa pozwoliłaby umiejscowić działanosc młyna z porownaniu z innymi młynami np CIeślińskim.
Bardzo prosze o przynajmniej przybliżone daty.

Pozdrawiam!


phpbb 3.1 styles demo

Wróć do „Województwo małopolskie”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 1 gość