Zabrze - miejsce po młynie Grabowiec

[Karolina Kot]

Pomiędzy Rokitnicą i Mikulczycami w Zabrzu, w bardzo malowniczej dolinie potoku Rokitnickiego, jeszcze w latach 20. XX wieku istniały zabudowania starego młyna wodnego, zwanego Grabowcem (na archiwalnych mapach pojawia się on jako Grubowietz). Dziś po tym obiekcie nie ma śladu, zachowała się jednak towarzysząca mu stodoła, grobla, studnia oraz dawne stawy młyńskie, tradycyjnie obsadzone olszą czarną.
Budynek młyna zlokalizowany był na skarpie terasy potoku, miej więcej w miejscu, gdzie dziś rośnie wiekowe, rozłożyste drzewo.

Zdjęcia wykonałam w marcu 2017 roku.
Lokalizacja

[Karolina Kot]

Dolina Potoku Rokitnickiego jest na tym odcinku szeroka i bardzo malownicza, a jej dno porastają podmokłe łąki.
Na północ od dawnego zespołu młyńskiego odnajdziemy nieczynny, betonowy jaz, służący niegdyś do regulowania przepływu wody w korycie rzeczki.

Lokalizacja

[Velder]

Kilka informacji o młynie z książki „Dawne dzieje Rokitnicy” cz.1 Zygmunta Pierszalika:

Najstarsza wzmianka o tym młynie pochodzi z 1756 roku, z księgi chrztów parafii w Wieszowie, w której występuje pod nazwą Mila Grabowitz. Nazwa ta pochodzi od znanego rodu młynarzy – Grabowych. Można przypuszczać, że był to najważniejszy z trzech istniejących dawniej młynów w Rokitnicy, ze względu na to, że mielił on zboże dla dworu i robotników dworskich, którym posługiwał deputat zbożowy. Przy młynie istniała też karczma. Młyn zakończył pracę w latach 80. XIX wieku.

Młynarzami w młynie Grabowiec byli:

1760-1762 – Martinus Grabowy z Molla Grabow,
1793-1795 – Jacob Gorewoda,
1804 – Adam Waletzki z Mikulczyc,
1807-1820 – Stefan Grabowy - prawdopodobnie to on w 1816 r. wykupił młyn na własność od Dominium, za 430 Reichstaler i 12 Silbergroschen,
1821-1828 – Martin Grabowy,
1834 – Andreas Kosch – w 1833 roku młynarz na Bobrku,
1859 – Franz Kirschniok,
lata 80. – Kirschniok – ostatni właściciel, za mielenie zboża dla Dominium otrzymywał zapłatę w postaci drewna z pańskiego lasu.

[Karolina Kot]

Świetne uzupełnienie tematu, dziękuję!
Książki opisujące dzieje regionalne to doskonałe źródło wiedzy, sama też chętnie sięgam po takie publikacje.
Z powyższego opisu wynika, że Grabowiec był niegdyś miejscem tętniącym życiem, a stary, zapomniany trakt, którym dojechałam w pobliże Archimedesem - ważną i ruchliwą drogą.
Na podstawie archiwalnych map można dodatkowo wydedukować, że chociaż sam młyn nie był czynny od końca XIX wieku, to jednak jego zabudowania przetrwały długo, co najmniej do lat 30. XX wieku.

W sąsiedztwie nieistniejącego młyna, na porośniętej olszami czarnymi terasie Potoku Rokitnickiego, zauważyłam jeszcze jeden ciekawy relikt - kamienne słupki z krzyżykiem na szczycie. Udało mi się ich naliczyć dziesięć sztuk (ale nie szukałam zbyt dokładnie). Biegną one rzędem wzdłuż zachodniego brzegu doliny, z południa na północ i wyglądają jakby miały wyznaczać granicę.
I owszem, granica przebiegała niegdyś w pobliżu, ale znajdowała się na wschodnim brzegu potoku, moje słupki zauważyłam jednak nie po tej stronie cieku wodnego.
Trochę tej sytuacji nie rozumiem, może kamienie te miały zupełnie inne znaczenie?