Wieliczka - Zamek Żupny

[Mario]

XIII w. Zamek Żupny w Wieliczce składa się z trzech budynków oraz baszty. Najstarszą część stanowi Zamek Środkowy, zwany Domem pośród Żupy. Obok na dziedzińcu zachowany jest najstarszy w Wieliczce szyb górniczy, głęboki na 7 m.

[Mario]

Na wewnętrzny dziedziniec zamkowy prowadzą dwie bramy. W Zamku Środkowym + w Izbie Grodzkiej, Izbie Królewskiej i piwnicach jest Muzeum Żup Krakowskich.

[Franek D.]

Nawiązując do pierwszego zdjęcia tego wątku, chciałbym podkreślić, że wśród 15 polskich obiektów wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO są 4 zamki: Zamek Królewski na Wawelu (wpis 1978 r.), Zamek Królewski w Warszawie (wpis 1980 r.), Zamek Krzyżacki w Malborku (wpis 1997 r.) i Zamek Żupny w Wieliczce (wpis 2013 r.)

[Mario]

Czekając na wejście do sal Muzeum Żup Krakowskich (zdjęcia z grudnia 2017 r.)

[Mario]

Przed XIV w. basztą na dziedzińcu zewnętrznym można odnaleźć ruiny kuchni zamkowej - średniowiecznego zakładu zbiorowego żywienia - miejsca gdzie darmowe obiady otrzymywali tak pracownicy kopalni, jak również furmani odbierający sól.

Reprezentacyjna Sala Gotycka (wsparta na jednym filarze) jest nadal miejscem ważnych spotkań.

[Mario]

Na parterze "Domu pośród Żupy" umieszczona jest wystawa "Historia Miasta Wieliczki". Jest tam m. in. kasa salinarna, trójwymiarowa mapa dawnego miasta, pieczęcie, skrzynia cechowa z 1751 r. Leży tu również "bałwan" solny.

[Franek D.]

Oprócz ciekawych ekspozycji i wystaw mieszczących się w zamkowych salach, Muzeum Żup Krakowskich posiada również trasę muzealną, poprowadzoną w kopalni na głębokości 135 m - Poziom III Szybu Regis.
Jest tam dokładna makieta Wieliczki sprzed 4 stuleci z ówcześnie wyglądającym Zamkiem Żupnym na pierwszym planie.

[CoVoX]

Witam,

Korzystając z pięknej pogody, jaka była tydzień temu, wybrałem się na spacer po Wieliczce.
Od mojej ostatniej wizyty w tym mieście sporo się zmieniło - na lepsze

[pasqudek]

Dzisiaj trafiłem na taki artykuł o polichromiach: https://www.onet.pl/informacje/kopalnia ... c,30bc1058

Rzadkie odkrycie w królewskim Zamku Żupnym w Wieliczce

Podczas prac remontowych prowadzonych w królewskim Zamku Żupnym w Wieliczce odkryto wysokiej klasy polichromie naścienne, w tym herb Wazów. Wstępnie najstarsze z nich są datowane na XVII w. Dyrektor Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka Jan Godłowski podkreśla, że tego rodzaju odkrycia zdarzają się niezwykle rzadko.

– Chcieliśmy dostosować Zamek do funkcji wystawienniczych [do zorganizowania nowej stałej wystawy "Solny klejnot w koronie"], więc rozpoczęliśmy generalny remont. Przy tej okazji okazało się, że mamy tutaj piękne polichromie, o których nie wiedzieliśmy. Jest to dla nas duże zaskoczenie, między innymi dlatego, że stanowią one element oryginalnego wystroju [...] Zamku – podkreślił Godłowski w wypowiedzi dla PAP-u.

Zabytkowe malowidła w pięciu reprezentacyjnych pomieszczeniach zamkowych

Marcin Chojkowski, konserwator prowadzący badania, wyjaśnia, że malowidła znajdują się w pięciu pomieszczeniach i posiadają liczne nawarstwienia, datujące się na okres od XVII do początku XX w. Warstwy te przenikają się. W pewnych miejscach zachowały się fragmentarycznie, w innych ich powierzchnia jest większa.

– Planujemy ewentualne wyeksponowanie wszystkich warstw, aby pokazać je jako historię tego obiektu. Jeśli pojawią się takie możliwości i taka zapadnie decyzja, to możemy ewentualnie część wierzchnich warstw ściągnąć – to nazywa się transferem, przeniesieniem na nowe podłoże – i wyeksponować je w innej części zamku, tam, gdzie będą pozwalały na to dostępne przestrzenie ekspozycyjne – tłumaczył PAP-owi specjalista. Konserwator dodał, że młodsze polichromie wcale nie muszą mieć mniejszej wartości.

Zabieg "rozwarstwienia" mógłby dodatkowo pozwolić na odsłonięcie jeszcze wcześniejszych tynków, które się tu najprawdopodobniej znajdują. Nie wiadomo, czy i na nich jest warstwa polichromii.

Wysokiej klasy dzieła malarstwa monumentalnego

W polichromiach wykorzystano motywy roślinne, m.in. bukiety kwiatów w wazonach czy wić roślinną z kwiatami. W komunikacie prasowym Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka wspomina się także o malarstwie przedstawieniowym o charakterze iluzjonistycznym, a także o fragmentach z dekoracją arabeskową i fragmentach w stylu orientalnym.

Najstarsze malowidło pochodzi z XVII w.; to kawałek godła państwowego z fragmentem herbu z czasów Wazów.

Dokładniejszą datę powstania polichromii poznamy po przeprowadzeniu analizy badawczo-porównawczej, w tym szczegółowych badań laboratoryjnych (np. wykorzystanych pigmentów).

Zamek Żupny – siedziba zarządu królewskiego przedsiębiorstwa

Wysokiej klasy dzieła malarstwa monumentalnego podkreślają wyjątkowe znaczenie Zamku Żupnego, który pełnił funkcje centrum administracji królewskiego przedsiębiorstwa solnego. Najbardziej dochodowe i najważniejsze przedsiębiorstwo w dziejach Polski obejmowało Kopalnie Soli w Bochni i Wieliczce.

Sale, w których odkryto polichromie naścienne, należały do najbardziej reprezentatywnych pomieszczeń obiektu. Wykorzystywano je do celów mieszkalnych. Klementyna Ochniak-Dudek, kierowniczka Działu Sztuki i Etnografii Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce, przypomina, że już wcześniej dokonywano tu cennych znalezisk.