Stryszów - barokowy dwór

[Gatoma]

Niedaleko Wadowic, we wsi gminnej Stryszów, stoi bardzo piękny i zadbany dwór. Ma on długą historię.

Pierwszy budynek dworu powstał tutaj pod koniec XVI wieku i miał, jak można odczytać z zachowanych planów, formę wieży obronnej o charakterze mieszkalnym. Podobnie wyglądały wówczas inne dwory w okolicy.

Rozbudowa dworu została dokonana za czasów rodziny Wilkońskich, którzy kupili wieś w 1678 roku. Kazimierz Wilkoński postanowił, po pożarze wsi w 1739 roku, który strawił także znaczną cześć istniejącego dworu, rozbudować swoją siedzibę. Data zakończenia tych prac ( 1741) widnieje na jednej z belek w sali na parterze dworu. W wyniku rozbudowy powstała okazała szlachecka wiejska rezydencja barokowa, która przetrwała do dzisiaj. Zachowały się jednak najstarsze, jeszcze renesansowe fragmenty, takie jak piwnice i ściany parteru z masywnymi przyporami. Na nich wzniesiono drewniano- murowane piętro, które z trzech stron obiegały drewniane ganki. Wszystkie zewnętrzne i wewnętrzne ściany oraz stropy pomieszczeń zostały pokryte barokową polichromią, częściowo zachowaną w dawnej kaplicy i w salonie. Dwór nakrywał dach, czterospadowy, pokryty gontem.

Od 1807 roku majątek z dworem stanowi własność Gorczyńskich. W połowie XIX wieku Julian Gorczyński dokonuje kolejnej modernizacji dworu. Od strony wschodniej została dobudowana dwukondygnacyjna oficyna mieszkalna, zmieniono także wnętrza dworu oraz założono park angielski. Elewację dworu pokryto neogotycką dekoracją sgraffitową.

Dwór, jako wiano córki Juliana Gorczyńskiego, przeszedł na własność rodziny Łubieńskich. W 1922 roku miała miejsce parcelacja majątku. Na resztówce wraz z dworem osiadła jedna z córek Łubieńskich. Ostatnią przedwojenną właścicielką dworu była najmłodsza córka Łubieńskich Anna.

W czasie wojny w budynku, zajętym przez Niemców, umieszczono szkołę rolniczą a w parku założono plantację rabarbaru.

Po wojnie i upaństwowieniu w dworze urzędował PGR, który zdewastował dwór. Przechowywano w nim między innymi zboże.

Na szczęście w 1957 roku podjęto decyzję o przekazaniu budynku dworu w zarząd Zamkowi Królewskiemu na Wawelu. Po remoncie, od roku 1969, dwór stał się oddziałem Zamku Królewskiego na Wawelu i pełni funkcje muzealne. W czasie tej renowacji zlikwidowano, dobudowaną oficynę, dzięki czemu budynek bardzo zyskał wizualnie.

[Gatoma]

Wyposażenie dworu nie jest oryginale, z jednym wyjątkiem . W sypialni zachowała się szafa wnękowa, ponieważ jest wbudowana w ścianę i nie dało się jej wynieść. Pozostałe meble pochodzą z depozytów wawelskich.

[Gatoma]

Dwór, jak wiele innych, miał swoje gospodarstwo. Zachowały się niektóre zabudowania. Nie przetrwała jednak rządcówka. Ja jeszcze zrobiłam jej zdjęcie, zanim " odeszła" w niebyt .