O Gdowie słów kilka, czyli Gdów dawniej i dziś

[Franek D.]

Na pierwszych zdjęciach rozpoczynających wątek (str. 1) - listonoszem jest p. Karol Kapała - późniejszy właściciel prezentowanego budynku. Dziś w miejscu przedwojennej poczty/powojennego domu Karola Kapały stoi nowy budynek. (cdn)

[Archivarius]

Czy mogę prosić o podanie tytułu i autora książki, z której cytowane są wspomnienia partyzantów z oddziału Szczerbiec? Jako archiwista staram się namierzyć szlak bojowy jednego z żołnierzy tego oddziału: Edwarda Jagły ps. Rybski. Jagła działał później w partyzantce antykomunistycznej w Wielkopolsce i tam został zabity w 1945 roku.

[Franek D.]

Jacek Bełtowski "Wspomnienia z pobytu w oddziale partyzanckim Narodowej Organizacji Wojskowej - Armii Krajowej Szczerbiec" lipiec 1944 - styczeń 1945
Opracowanie liczy 29 stron. W podsumowaniu autor pisze: "W swojej monografii umieściłem głównie opis własnych przeżyć i sytuacji, które miały miejsce w czasie mojego pobytu w oddziale. Umieściłem też relacje kolegów..."

Oddział "Szczerbiec" (składający się w dużej mierze z partyzantów przybyłych z Wielkopolski) w czasie Rzeczpospolitej Raciechowickiej wchodził w skład zgrupowania Kamiennik – Łysina. W czasie Akcji Burza, oprócz włączenia się do walk w rejonie Pasma Łysiny (bitwa z żandarmerią pod Lipnikiem) zapisał się zdobyciem wagonu z bronią na stacji kolejowej w Bochni, zdobyciem kasy Wehrmachtu w Nowym Wiśniczu, rozbrojeniem plutonu Niemców w Bochni, rozbrojeniem pięciu oficerów niemieckich nad Rabą w Marszowicach, zdobyciem magazynu żywności w Niepołomicach oraz nieudaną akcją na kwaterujący w Domu Ludowym w Gdowie oddział Wehrmachtu.

Po wojnie dowódca i założyciel "Szczerbca", por. Jerzy, został skazany przez Polską Władzę Ludową na 15 lat wiezienia, a potem jeszcze na kolejne 6 lat. Po wyjściu z więzienia czynił starania, by doprowadzić do spotkania żołnierzy swojego oddziału w Gdowie. W roku 1978 osiągnął swój cel - w domu Hanki - Anny Stopy w Podolanach k. Gdowa odbyło się pierwsze spotkanie byłych partyzantów. Później, coroczne ich spotkania stały się tradycją...

Jacek Bełtowski podaje następujący skład Oddziału Partyzanckiego NOW-AK "Szczerbiec" (od lipca 1944 do stycznia 1945) :

Jerzy - komendant oddziału - por. Lech Masłowski (po wojnie torturowany oraz wiele lat więziony)
Michał - z-ca komendanta - plut. pchor. Stanisław Mierzwiński – rozstrzelany przez UB w 1948 r.
Włodek - d-ca drużyny - kpr. pchor. Józef Czerkawski
Stanisław - d-ca drużyny - kpr. pchor. Jan Pazoła
Zbigniew - d-ca drużyny - kpr. pchor. Franciszek Szymański
Maciek - d-ca drużyny - kpr. pchor. Karol Jakubowski
Spokojny - celowniczy CKM – plut. Stefan Daniec
Stefan – radiooperator – kpr. Jacek Bełtowski
Świerk - Drucik – radiooperator – st. strzelec Bogdan Radkowski
Murzyn – kierowca sam. - st. strzelec Tadeusz Puchała
Toni – kierowca sam. - st. strzelec NN
Hanka – sanitariuszka/ łączniczka Anna Stopa
Lucyna – łączniczka Lucyna Kotas
Wala - łączniczka Waleria Pajdak
Teściowa – zaopatrzenie - strzelec Antoni Grzelak - poległ w walkach z Niemcami
Wojnar – zaopatrzenie – st. strzelec Leon Wujec
Traper – kontrwywiad - st. strzelec Stanisław Zagul
Przemek – wywiad – kpr. pchor. Kazimierz Szpytman
Sokół – wywiad - strzelec Zbigniew Kotaś - poległ w walkach z Niemcami
Stefan – wywiad - strzelec Jerzy Ludwikowski
Roman – wywiad - strzelec Adolf Romański
Komar – st. strzelec Stanisław Kowal
Honoraty – strzelec Marian Michałowski - poległ w walkach z Niemcami
Danek – strzelec Andrzej Budkowski - poległ w walkach z Niemcami pod Lipnikiem
Dan – strzelec Bogdan Budkowski (brat Andrzeja)
Jędrek – strzelec Włodzimierz Łęgowski - poległ w walkach z Niemcami
Wydrowski – st. strzelec Fryderyk Zagul
Wiesiek – st. strzelec Bronisław Brodziński
Myśliwiec – strzelec NN
Góral – st. strzelec Józef Olesiak - żołnierz wyklęty/poległ po wojnie walcząc z Władzą Ludową
Wyrwidąb – strzelec Jan Rachwalski
Artur – st. strzelec Edward Chachlica
Wiktor – strzelec Władysław Gałka - poległ w walkach z Niemcami
Cieszyniak – strzelec NN
Wilk – st. strzelec Ryszard Ciepiela
Janek – st. strzelec Jan Mazur
Zjawa – st. strzelec Witold Rychter
Rybski – strzelec NN
Zemsta -strzelec NN
Zyga – strzelec Zygmunt Maciejewski
Kara – łączniczka NN
Pantera – strzelec NN

[Archivarius]

Rybski to Edward Jagła, zabity podczas próby ujęcia przez ubecję 15.09.1945 we wsi Skiereszewo pod Gnieznem (dziś w granicach miasta). Zagulowie to prawdopodobnie jego kuzyni. Jestem zainteresowany nabyciem kopii wspomnianej monografii (skan, ksero). Proszę o kontakt w wiadomości prywatnej. Dziękuję z góry

[Franek D.]

Do Archivariusa: Właśnie udało mi się pozyskać "Wspomnienia" Jacka Bełtowskiego. Postaram się je stopniowo przesłać pocztą elektroniczną - proszę mi podać swój adres mailowy w prywatnej wiadomości tego forum.
Jacek Bełtowski prawdopodobnie przekręcił pseudonim, bo w swoim opracowaniu wspomina niejakiego Rylskiego..?

[Franek D.]

Znalazłem również Kronikę Szczerbca "Pro Memoria" - oto zdjęcie Oddziału z Rybskim (stoi 3 od lewej) oraz wybrany fragment tekstu:

[Magdalena76]

cyt."Jak widać, przy Młyńskiej nadal sto stary dom Zagólów. W czasie okupacji mieszkający w nim bracia Maniek i Józek Zagólowie nosili do siebie w worku po ziemniakach ukrywającego się młodego Żydka. Podczas okupacji, w domu naprzeciwko polska rodzina ukrywała żydowskiego chłopca Mariana Grünfelda. Zagólowie zaprzyjaźnili się z nim i w tajemnicy przynosili go w worku do swojego domu, gdzie grywali z nim w karty. Chłopak przeżył Holocaust i po wojnie wyjechał do Palestyny."

To i ja wrzucę swoje 3 grosze, dotyczące tego domu. Nie dalej, jak 3 maja 2017, spacerując ową ulicą, mój wzrok przyciągnął ten stary dom, a że uwielbiam takie miejsca, owiane historią i kocham fotografię, nie mogłam się oprzeć. Poniżej prezentuję 1 z 10 zdjęć, resztę możecie obejrzeć na mojej stronie, pod tym linkiem: https://www.facebook.com/FotoswiatMagda ... 0246890186

[Magdalena76]

I jeszcze kilka migawek z Bilczyc. Zakochałam się w tym domu. Może wiecie coś o nim

Reszta jego zdjęć, pod tym linkiem: https://www.facebook.com/FotoswiatMagda ... 2593915618

[Franek D.]

Piękne zdjęcia - pozwalają zachować historię naszej Ojcowizny.
Pan Józef Zagól lat 89 jest moim sąsiadem. Dużo mi opowiedział o dawnym Gdowie oraz o tym, że w wieku 15 lat był łącznikiem w oddziale partyzanckim Narodowej Organizacji Wojskowej - Armii Krajowej Szczerbiec". Nosił przez Rabę zaopatrzenie. Brał też udział w akcji w Nowym Wiśniczu.

[Franek D.]

Na ul. Młyńskiej wiele się już zmieniło - oto przykład dawnej chałupy, utrwalonej na zdjęciu Karoliny.