Trzciana - cmentarz wojenny nr 309

[Karolina Kot]

Na cmentarzu parafialnym w Trzcianie (powiat bocheński) znajdują się dwie kwatery z okresu I Wojny Światowej. Obydwie założono na planie czworoboku i obsadzono drzewami - dęby te są dziś pomnikami przyrody. Cmentarzyki ogrodzono niskim murem i masywne betonowymi słupki połączonymi żeliwnymi rurami.Górna kwatera ma powierzchnię 97 m2, dolna 185 m2.

Pochowano tutaj żołnierzy armii rosyjskiej, austriacko-węgierskiej i pruskiej, którzy zginęli w walkach na okolicznych terenach na początku grudnia 1914 roku, w czasie operacji limanowsko-łapanowskiej.
Żołnierze rosyjscy armii gen. Radko-Dmitrijewa wkroczyli do Trzciany 26 listopada 1914 konfiskując ludziom wszystko, co było im potrzebne: bydło, konie, żywność, paszę dla koni. W Trzcianie przebywali tylko kilka dni. Na wieść o zbliżających się oddziałach armii austriackiej i niemieckiej zajęli obronne pozycje na paśmie wzgórz Leszczyna – Rajbrot. Do Trzciany wkroczyły wojska austriackie, które ewakuowały ludność. Przez kilka dni trwały walki. Sprzymierzone wojska austriacko-niemieckie ostatecznie odniosły sukces, wypierając Rosjan dalej na wschód. Bardzo podniosło to morale wojska austriacko-węgierskich, gdyż operacja limanowsko-łapanowska była pierwszym ich sukcesem po paśmie porażek. W walkach tych obydwie strony poniosły wielkie straty i w okolicach znajduje się wiele cmentarzy wojennych.

Ogółem na obydwu kwaterach cmentarza pochowano:
53 żołnierzy armii niemieckiej z 30 pułku piechoty, 218 i 219 rezerwowego pułku piechoty i 47 sambijskiej kompanii pionierów,
36 żołnierzy armii austriacko-węgierskiej z 271 pułku piechoty,
97 żołnierzy armii rosyjskiej

Zidentyfikowano 39 żołnierzy.

- za Wikipedią

Poniżej znajdziemy zdjęcia dolnej kwatery, wykonane w na początku 2011 roku.

Opis podaję za Wikipedią:
Wejście od głównej alei do cmentarza wojennego zamknięte jest dwuskrzydłową, niską, żelazną furtką. Na przeciwległym do furtki boku ogrodzenia znajduje się ściana pomnikowa z tablicą inskrypcyjną i dwoma żeliwnymi krzyżami maltańskimi z wieńcami laurowymi. Występuje kilka rodzajów nagrobków: betonowe stele z żeliwną tablicą inskrypcyjną, nagrobki ziemne z żeliwnymi ażurowymi krzyżami oraz nagrobki ziemne z krzyżami z płaskich prętów. Na grobach żołnierzy rosyjskich umieszczono krzyże lotaryńskie, na pozostałych krzyże łacińskie. Pochowano tu 97 żołnierzy armii rosyjskiej, 38 żołnierzy armii niemieckiej i 20 z armii austro-węgierskiej. Zidentyfikowano 16.

Lokalizacja

[Karolina Kot]

Druga kwatera położona jest nieopodal, nieco powyżej poprzedniej.

Główny element stanowi dwuspadowa ściana pomnikowa z krzyżem maltańskim i tablicą inskrypcyjną, na której znajduje się napis w języku niemieckim. W tłumaczeniu na język polski oznacza on: ""Przybyliśmy z szarości dnia powszedniego, a przekroczyliśmy próg życia ukoronowani wawrzynem". W obrębie kwatery znajdują się 9 ziemnych nagrobków z żeliwnymi krzyżami maltańskimi. Na nagrobkach umieszczone są żeliwne krzyże z owalną tabliczką na skrzyżowaniu ramion. Oprócz tego jest jeszcze jedna betonowa stela z tablica inskrypcyjną. W tej kwaterze pochowano 16 żołnierzy armii austriacko-węgierskiej i 15 z armii niemieckiej. Zidentyfikowano 13.

-Wikipedia

Lokalizacja
(Gdzieś mi wsiąkła reszta zdjęć )

[Jarek]

[mirco]

Cmentarz wojenny nr 309 Trzciana kwatera 1

[mirco]

Cmentarz wojenny nr 309 Trzciana kwatera 1

[mirco]

Cmentarz wojenny nr 309 Trzciana kwatera 1

[Jarek]

Wprawne oczy Strażników Czasu widzą na tych zdjęciach z Trzciany pewien dysonans , grób żołnierza poległego w II wojnie światowej na dolnym cmentarzu. Oczywiście jest to jak zwykle ciekawa historia , która równo dziesięć lat temu w 2009 zaowocowała zmianą obelisku na grobie pancerniaka od pułkownika St. Maczka dowódcy 10 Brygady Kawalerii. Do 2009 roku tablica nagrobna wyglądała tak:

1a.JPG (176.85 KiB) Przejrzano 8063 razy

Finałem obchodów 70 –tej rocznicy wybuchu II wojny św. na terenie Gminy Trzciana w 2009 r. było odsłonięcie nowej tablicy pamiątkowej na grobie Michała Łukaszewicza w Trzcianie.

1b.JPG (167.51 KiB) Przejrzano 8063 razy

Uroczystość odbyła się 17 września 2009 roku . Po uroczystej akademii zorganizowanej przez Zespół Placówek Oświatowych w Trzcianie, tłumnie przemaszerowano na cmentarz parafialny, gdzie odsłonięto nową poprawioną tablicę na grobie zapomnianego czołgisty ppor. Michała Łukaszewicza oficera 10 BK. Członkowie Bocheńskiego Towarzystwa Historii Militarnej aktywnie uczestniczyli w wyjaśnianiu tajemnicy podch. Łukasiewicza (taki napis widniał na poprzedniej tablicy nagrobnej) i poszukiwaniach czołgu Vickers którym Michał dowodził. Przyznam się , że kiedy jestem na tym cmentarzu zawsze odczuwam satysfakcję, że uczestniczyłem w rozwiązaniu tej zagadki.

2.JPG (194.34 KiB) Przejrzano 8063 razy

Michał Łukaszewicz pochodził z Warszawy. W roku 1937 zdecydował się na karierę wojskową i złożył podanie do Szkoły Podchorążych Broni Pancernej w Modlinie. Szkoła, mimo że nie miała długich tradycji, była bardzo prestiżowa, o przyjęcie w poczet uczniów w 1937 roku ubiegało się ponad 300 kandydatów. Michał znalazł się wśród 96 przyjętych. W klasie pierwszej program nauczania obejmował podstawowe wyszkolenie piechoty, zapoznawał z budową sprzętu motorowego i pancernego oraz naukę jazdy. W lutym 1938 roku Michał awansował na starszego strzelca. Po pierwszym roku odbył praktykę w 1 Batalionie Pancernym w Poznaniu. Drugi rok nauki to pogłębianie umiejętności w posługiwaniu się sprzętem i uzbrojeniem W trakcie roku przyznano mu stopień kaprala. Z dniem 1 lipca 1939 roku wyjechał na praktykę podoficerską do 2 Batalionu Pancernego w Żurawicy , będąc w stopniu plutonowego. Jednostka wojskowa w Żurawicy była typowo pancerną jednostką . Posiadała wszystkie typy czołgów będące na wyposażeniu Wojska polskiego: 7TP,Vickers, TKS,TK-3, TKF i przestarzałe Renault F-17. W trakcie mobilizacji Michał awansował na dowódcę plutonu czołgów Vickers 121 Kompani Czołgów Lekkich przydzielonej 10 BK. Dowódca plutonu oprócz dowodzenia swoim czołgiem miał pod rozkazami jeszcze 4 Vickersy, w tym dwa dwuwieżowe z karabinami maszynowymi. Z tym oddziałem Michał pojechał na wojnę przechodząc szlak bojowy 10 Brygady Kawalerii płk Stanisława Maczka. Walczył pod Naprawą, Kasiną Wielką, Wiśniową, aż w końcu dotarł w okolicę Trzciany gdzie poległ, prawdopodobnie osłaniając odwrót swojego plutonu. Generał Stanisław Maczek tak po latach wspominał swoje Vickersy: „W myślach ślę gorące podziękowania tej dzielnej kompani: za uratowanie sytuacji pod Naprawą, za wybitny udział w natarciu pod Kasiną, za dwojenie i trojenie się na wschodnim skrzydle brygady , za to, że samą obecnością swą podtrzymywały morale oddziału , za to że od najtrudniejszego zadania nie wykręcały się mówiąc, że są tylko starymi szkolnymi gratami” Michał Łukaszewicz nie doczekał promocji na stopień oficerski , siedem dni po jego śmierci 13 września 1939 roku Naczelny Wódz awansował podchorążych z drugiego roku kształcenia do stopnia podporucznika ze starszeństwem od 1 września 1939 roku. Wątpliwe jest, aby rozkaz ten zdołano rozesłać w formie pisemnej z Włodzimierza Wołyńskiego lub z Młynowa, dokąd następnego dnia przeniosło się Naczelne Dowództwo. Oficjalne potwierdzenie tych faktów nastąpiło w 1940 roku. Ministerstwo Spraw Wojskowych potwierdziło w dzienniku personalnym nr 2 z dnia 2 marca 1940 roku wcześniejszą decyzję Naczelnego Wodza, publikując jednocześnie nazwiska 52 podchorążych drugiej promocji służby stałej, którzy otrzymali awanse. Wśród awansowanych był: ś. p. podporucznik Michał Łukaszewicz

3.JPG (173.94 KiB) Przejrzano 8063 razy