Klucze - cmentarz żołnierzy Wielkiej Wojny

Moderator: Markov

Generał Admin
Posty: 2038
Rejestracja: sobota 07 lut 2015, 23:46
Lokalizacja: Zagłębie Dąbrowskie/Hessen

Klucze - cmentarz żołnierzy Wielkiej Wojny

Postautor: kusmanek » wtorek 13 paź 2015, 12:51

Na obrzeżach Klucz, w pobliżu przysiółka Osada i zabudowań papierni, znajduje się obiekt sięgający historią burzliwych czasów pierwszej wojny światowej.
Na szczycie piaszczystej wydmy, ponad stawem, położony jest niewielki cmentarz. Pochowano na nim żołnierzy, zmarłych w szpitalu polowym. Lazaret mieścił się w pobliskim dworze.
Na miejsce to natrafiłem przed kilku laty, podczas wertowania archiwalnych map.
kluczeosada.jpg
kluczeosada.jpg (183.41 KiB) Przejrzano 10268 razy

Widok krzyżyka zamkniętego w kwadracie zelektryzował mnie od razu, zwłaszcza, że na obecnych mapach nic w tym miejscu nie było. Wtedy akurat zabytkowy krzyż był w renowacji, jednak stare znicze i wazon z kwiatami dobitnie świadczyły o przeszłości tego miejsca.
znicze.jpg
znicze.jpg (138.45 KiB) Przejrzano 10268 razy

wazon2h.jpg
wazon2h.jpg (121.81 KiB) Przejrzano 10268 razy

Teren cmentarza, odcięty wałem ziemnym i rowem, wyróżniał się od otoczenia.
wykopp.jpg
wykopp.jpg (146.29 KiB) Przejrzano 10268 razy

73442374.jpg
73442374.jpg (145.13 KiB) Przejrzano 10268 razy

Stare drzewa zapewne pamiętają, kogo tam pochowano:
staresosny.jpg
staresosny.jpg (93.66 KiB) Przejrzano 10268 razy

debynadstawem.jpg
debynadstawem.jpg (147.14 KiB) Przejrzano 10268 razy

teren.jpg
teren.jpg (97.91 KiB) Przejrzano 10268 razy

Rozwiązanie zagadki o przeznaczeniu tego miejsca podesłała mi Baśka, cytując tekst "Przewodnika po ziemi olkuskiej" Olgierda Dziechciarza:
"Po bitwie pod Krzywopłotami (16-18 listopada 1914 r.) rannych umieszczano w szpitalikach w Bydlinie, Jaroszowcu i Kluczach. Zmarłych w Kluczach Austriaków, Czechów, Słowaków, Węgrów i Polaków pochowano na północ od fabryki papieru, gdzie do dziś stoi dębowy krzyż z tamtego czasu. W 1939 r. zwłoki ekshumowano i przeniesiono na cmentarz w Olkuszu."

Więcej informacji wyszukałem w "Wielkiej Wojnie na Jurze" braci Ormanów, tam również zamieszczono archiwalny plan cmentarza:
Klucze
Cmentarz wojenny założony przez władze austriackie (nr 17), znajdował się na gruncie majątku Klucze (w pobliżu tartaku), pochowano na nim 99 poległych: 79 Austriaków i 20 Rosjan. Obiekt składał się z 39 mogił pojedynczych, w których spoczywało 37 Austriaków i 2 Rosjan. Oprócz mogił pojedynczych były też dwie zbiorowe, w mniejszej spoczywało 18 Rosjan, w większej 42 Austriaków. Na mogiłach stały dębowe znaki nagrobne, cmentarz otaczał rów i wał ziemny na którym ustawiono dodatkowo drewniany, sztachetowy płot. Cmentarz od początku swego istnienia był założeniem zbiorczym, bowiem władze austriackie przenosiły tutaj poległych z okolicznych mogił pierwotnych. Stan cmentarza w protokole z jego oględzin na dzień 23 sierpnia 1933 r. określono jako dobry, zalecano jedynie "lepsze uformowanie mogił", odchwaszczenie terenu, wygrabienie i wysypanie piaskiem ścieżek. W opisywanym dokumencie znajduje się informacja, że obiektem opiekował się zarząd majątku Klucze, który to w roku 1932 sfinansował wykonanie ogrodzenia cmentarza i ustawienie na nim nowych dębowych krzyży. W pierwszym kwartale 1936 r. obiekt zlikwidowano, poległych ekshumowano i przeniesiono ich szczątki wraz z wyposażeniem nagrobnym do Olkusza, na cmentarz parafialny. Żaden z pochowanych w Kluczach żołnierzy nie był znany z nazwiska, brak też jakichkolwiek informacji na temat przydziałów służbowych poległych tu spoczywających.
Born to make history

Generał Admin
Posty: 2038
Rejestracja: sobota 07 lut 2015, 23:46
Lokalizacja: Zagłębie Dąbrowskie/Hessen

Re: Klucze - cmentarz żołnierzy Wielkiej Wojny

Postautor: kusmanek » wtorek 13 paź 2015, 13:01

Obecnie cmentarz wygląda inaczej, niż na zdjęciach powyżej.
Staraniem Nadleśnictwa Olkusz oraz Towarzystwa Jurajskiego został ogrodzony, ustawiono nowe znaki nagrobne i tablicę informacyjną. Odnowiono również stary, dębowy krzyż. Miejsce to powróciło z otchłani historii. Znaleźć je można już na najnowszych mapach :)
Załączniki
DSC05327.JPG
DSC05327.JPG (109.69 KiB) Przejrzano 10267 razy
DSC05324.JPG
DSC05324.JPG (155.65 KiB) Przejrzano 10267 razy
DSC05329.JPG
DSC05329.JPG (176.3 KiB) Przejrzano 10267 razy
DSC05330.JPG
DSC05330.JPG (177.52 KiB) Przejrzano 10267 razy
DSC05331.JPG
DSC05331.JPG (166.89 KiB) Przejrzano 10267 razy
DSC05337.JPG
DSC05337.JPG (170.5 KiB) Przejrzano 10267 razy
DSC05342.JPG
DSC05342.JPG (164.5 KiB) Przejrzano 10267 razy
DSC05339.JPG
DSC05339.JPG (121.41 KiB) Przejrzano 10267 razy
DSC05343.JPG
DSC05343.JPG (160.8 KiB) Przejrzano 10267 razy
Born to make history

Posty: 1871
Rejestracja: środa 19 sie 2015, 18:35
Lokalizacja: Dąbrowa Górnicza

Re: Klucze - cmentarz żołnierzy Wielkiej Wojny

Postautor: Eworu » sobota 15 kwie 2017, 00:07

...
Załączniki
1 (11).jpg
1 (11).jpg (188.26 KiB) Przejrzano 8230 razy
1 (13).jpg
1 (13).jpg (175.32 KiB) Przejrzano 8230 razy
1 (12).jpg
1 (12).jpg (177.12 KiB) Przejrzano 8230 razy
1 (14).jpg
1 (14).jpg (178.93 KiB) Przejrzano 8230 razy
Zapraszam na moje stronki Opuszczone_Zaglebie oraz Kolekcja_breloków

Posty: 146
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:31
Lokalizacja: Sosnowiec

Re: Klucze - cmentarz żołnierzy Wielkiej Wojny

Postautor: Fala » czwartek 07 gru 2017, 22:46

Jaka tu cisza! - wonie jak na łące;
Tam za drzewami ginie blask słoneczny -
Patrz, każde drzewo zdaje się modlące
O spokój wieczny.

Mieczysław Romanowski



Wiersz znajdujący się na tablicy informacyjnej.
Zdjęcia, grudzień 2017r.
Załączniki
Cmentarz Klucze (1).jpg
Cmentarz Klucze (1).jpg (82.56 KiB) Przejrzano 9388 razy
Cmentarz Klucze (2).jpg
Cmentarz Klucze (2).jpg (131.2 KiB) Przejrzano 9388 razy
Cmentarz Klucze (3).jpg
Cmentarz Klucze (3).jpg (168.45 KiB) Przejrzano 9388 razy
Cmentarz Klucze (4).jpg
Cmentarz Klucze (4).jpg (166.8 KiB) Przejrzano 9388 razy
Cmentarz Klucze (5).jpg
Cmentarz Klucze (5).jpg (153.11 KiB) Przejrzano 9388 razy
Cmentarz Klucze (6).jpg
Cmentarz Klucze (6).jpg (154.65 KiB) Przejrzano 9388 razy
Cmentarz Klucze (7).jpg
Cmentarz Klucze (7).jpg (173.09 KiB) Przejrzano 9388 razy

Posty: 1011
Rejestracja: poniedziałek 23 lut 2015, 00:19
Lokalizacja: Pschow in Preussen

Re: Klucze - cmentarz żołnierzy Wielkiej Wojny

Postautor: Markov » środa 13 maja 2020, 17:04

3 maja 2020
Załączniki
IMG_2688.JPG
IMG_2688.JPG (146.3 KiB) Przejrzano 6517 razy
IMG_2689.JPG
IMG_2689.JPG (168.03 KiB) Przejrzano 6517 razy
IMG_2690.JPG
IMG_2690.JPG (98.3 KiB) Przejrzano 6517 razy
IMG_2692.JPG
IMG_2692.JPG (162.05 KiB) Przejrzano 6517 razy
IMG_2702.JPG
IMG_2702.JPG (175.26 KiB) Przejrzano 6517 razy


phpbb 3.1 styles demo

Wróć do „Województwo małopolskie”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 2 gości