Sosnowiec - cerkiew prawosławna pw. świętego Aleksandra Newskiego

Posty: 27771
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Sosnowiec - cerkiew prawosławna pw. świętego Aleksandra Newskiego

Postautor: Karolina Kot » sobota 20 sty 2018, 17:06

Nieistniejąca już, prawosławna cerkiew, nosząca wezwanie świętego Aleksandra Newskiego, była najstarszą z trzech tego typu świątyń, istniejących niegdyś na terenie dzisiejszego Sosnowca (do dziś przetrwała tylko jedna).
Wybudowano ją po roku 1860 na Maczkach, wówczas noszących nazwę Granica, niejako na potrzeby węzłowej, granicznej stacji kolejowej z hotelem i luksusową restauracją oraz całym zapleczem infrastruktury. Znajdowała się w bezpośrednim sąsiedztwie okazałego budynku komory celnej, była otoczona zresztą tym samym, pięknie zdobionym, kutym ogrodzeniem (ostatnie jego fragmenty zniknęły około roku 2005, trafiając na złom).
Do dziś zachowało się kilka zdjęć i starych pocztówek, przedstawiających ten obiekt.
Dzięki nim wiemy, że cerkiew z Maczek była bardzo zgrabnym pod względem architektonicznym budynkiem, wzniesionym na planie krzyża greckiego, z ośmioboczną wieżą rozplanowaną w miejscu połączenia ramion. Kopuła wieży prawdopodobnie była pozłacana.

Niestety, ta ładna i ciekawa budowla nie przetrwała do naszych czasów. Została rozebrana w latach 50. XX wieku, wcześniej jednak najpewniej wysadzono ją w powietrze (co do tego ostatniego faktu nie mam jednak ostatecznej pewności, gdyż dane zebrane od mieszkańców nie zawsze ten epizod potwierdzały).
Na podstawie badań wykopaliskowych, prowadzonych w roku 2005 w związku z planowanym zagospodarowaniem terenu udało się odsłonić fundamenty obiektu. Znaleziono także kryptę z trumną, w której spoczął prawosławny duchowny. Przy okazji odkryto nieznaną dotąd mogiłę zbiorową żołnierzy Armii Czerwonej.
Więcej na ten temat można przeczytać w wątku poświęconym wykopaliskom na Maczkach.
Lokalizacja cerkwi

Dziś po prawosławnej parafii w dawnej Granicy nie pozostało wiele. Miejsce, w którym stała cerkiew przekształcono w parking, komorę celną zburzono wiele lat temu, a zabytkowy dworzec kolejowy, na piętrze którego mieściły się carskie apartamenty, doczekał się wreszcie renowacji (na szczęście).
Nadal można obejrzeć zachowany do dziś budynek plebanii prawosławnej, a przy odrobinie szczęścia uda nam się na miejscowym cmentarzu, przy ulicy stare Maczki, natrafić na ostatnie istniejące nagrobki, zapisane cyrylicą. Pierwotnie były tu dwie nekropolie: katolicka i prawosławna, z czasem jednak ta pierwsza wchłonęła całkowicie drugą.

A ja chciałbym opowiedzieć o jeszcze jednym, mało znanym, a całkiem namacalnym relikcie zniszczonej cerkwii. Otóż po drugiej stronie torowiska, w rejonie ulicy Skwerowej i bramy wiodącej w kierunku katolickiego kościoła pod wezwaniem świętych Apostołów Piotra i Pawła na Maczkach, dostrzeżemy kamienne bloki, stanowiące obudowę i umocnienie skarpy. Są one bardzo ciekawe, okazuje się, że są one fragmentami omawianej w tym watku cerkii, wykorzystanymi wtórnie przez parafię katolicką.
I chyba dobrze, że tak właśnie się stało, bo dzięki temu, po latach, nadal możemy dotknąć dłonią murów od dawna nieistniejącego już budynku i na chociaż ułamek sekundy odbyć podróż w czasie.
Lokalizacja kamiennych fragmentów dawnej cerkwi
Załączniki
Zdjęcie archiwalne.jpg
Zdjęcie archiwalne.jpg (72.03 KiB) Przejrzano 4795 razy
Fragmenty odsłoniętych fundamentów cerkwi.JPG
Fragmenty odsłoniętych fundamentów cerkwi.JPG (94.56 KiB) Przejrzano 4795 razy
Wykopaliska.JPG
Wykopaliska.JPG (106.13 KiB) Przejrzano 4795 razy
Wykopaliska w miejscu cerkwi.JPG
Wykopaliska w miejscu cerkwi.JPG (86.28 KiB) Przejrzano 4795 razy
Zachowany fragment ogrodzenia Komory Celnej - zdjęcie z roku 2005.JPG
Zachowany fragment ogrodzenia Komory Celnej - zdjęcie z roku 2005.JPG (121.15 KiB) Przejrzano 4795 razy
Pozostałości ogrodzenia cerkwi.JPG
Pozostałości ogrodzenia cerkwi.JPG (91.97 KiB) Przejrzano 4795 razy
Relikty dawnej cerkwi (1).JPG
Relikty dawnej cerkwi (1).JPG (102.63 KiB) Przejrzano 4795 razy
Relikty dawnej cerkwi (2).JPG
Relikty dawnej cerkwi (2).JPG (134.17 KiB) Przejrzano 4795 razy
Relikty dawnej cerkwi (4).JPG
Relikty dawnej cerkwi (4).JPG (138.58 KiB) Przejrzano 4795 razy
Relikty dawnej cerkwi (3).JPG
Relikty dawnej cerkwi (3).JPG (163.02 KiB) Przejrzano 4795 razy
Relikty dawnej cerkwi (5).JPG
Relikty dawnej cerkwi (5).JPG (150.67 KiB) Przejrzano 4795 razy
Relikty dawnej cerkwi (7).JPG
Relikty dawnej cerkwi (7).JPG (112.37 KiB) Przejrzano 4795 razy
Relikty dawnej cerkwi (6).JPG
Relikty dawnej cerkwi (6).JPG (144.24 KiB) Przejrzano 4795 razy
Relikty dawnej cerkwi (10).JPG
Relikty dawnej cerkwi (10).JPG (126.06 KiB) Przejrzano 4795 razy
Relikty dawnej cerkwi (9).JPG
Relikty dawnej cerkwi (9).JPG (123.03 KiB) Przejrzano 4795 razy
Relikty dawnej cerkwi (8).JPG
Relikty dawnej cerkwi (8).JPG (124.23 KiB) Przejrzano 4795 razy
Relikty dawnej cerkwi (14).JPG
Relikty dawnej cerkwi (14).JPG (125.12 KiB) Przejrzano 4795 razy
Relikty dawnej cerkwi (13).JPG
Relikty dawnej cerkwi (13).JPG (124.92 KiB) Przejrzano 4795 razy
Relikty dawnej cerkwi (12).JPG
Relikty dawnej cerkwi (12).JPG (128.76 KiB) Przejrzano 4795 razy
Relikty dawnej cerkwi (11).JPG
Relikty dawnej cerkwi (11).JPG (126.32 KiB) Przejrzano 4795 razy
Dawna plebania.jpg
Dawna plebania prawosławna
Dawna plebania.jpg (93.9 KiB) Przejrzano 4795 razy
Cerkiew.jpg
Elementy użyte do budowy murku przy drodze do kościoła katolickiego
Cerkiew.jpg (84.81 KiB) Przejrzano 4794 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27771
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Sosnowiec - cerkiew prawosławna pw. świętego Aleksandra Newskiego

Postautor: Karolina Kot » wtorek 29 mar 2022, 09:42

Jeszcze raz pozostałości fragmentów cerkwi, zdjęcia z lutego 2022 roku, bez trawy:
Załączniki
Pozostałości po cerkwi (1).JPG
Pozostałości po cerkwi (1).JPG (116.31 KiB) Przejrzano 1639 razy
Pozostałości po cerkwi (2).JPG
Pozostałości po cerkwi (2).JPG (104.46 KiB) Przejrzano 1639 razy
Pozostałości po cerkwi (3).JPG
Pozostałości po cerkwi (3).JPG (109.53 KiB) Przejrzano 1639 razy
Pozostałości po cerkwi (4).JPG
Pozostałości po cerkwi (4).JPG (139.26 KiB) Przejrzano 1639 razy
Pozostałości po cerkwi (5).JPG
Pozostałości po cerkwi (5).JPG (112.55 KiB) Przejrzano 1639 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."


phpbb 3.1 styles demo

Wróć do „Cerkwie prawosławne i unickie”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 2 gości