Zabrze - wieża ciśnień przy Hucie "Zabrze"

Postautor: **Karolina Kot** » sobota 22 sie 2015, 21:39

Nieopodal ulicy Bytomskiej i centrum handlowego "Platan", przy dawnej drodze zakładowej Huty "Zabrze", znajduje się interesujący zabytek - nieczynna wieża ciśnień. Wzniesiona w drugiej połowie XIX wieku ceglana konstrukcja jest prawdopodobnie najstarszą wieżą wodną w województwie śląskim.

Wzniesiono ją w 1871 roku w stylu uproszczonego neogotyku, zwanego także stylem "niżu nadbałtyckiego". Swoim charakterem wieża pasuje do panującego wówczas stylu historyzmu z elementami narodowymi. Trzon wieży częściowo oparty jest na kamiennym cokole w formie nietynkowanego, trzykondygnacyjnego ceglanego "kielicha" zwężającego się ku górze, wykonanego z cegły ceramicznej, w którym znajdują się otwory okienne zamknięte łukiem odcinkowym. Cylindryczny trzon zwieńczony jest stalowym zbiornikiem obudowanym drewniano-metalową konstrukcją wieży opartej na rzucie dwunastoboku foremnego wysuniętego poza lico trzonu. Całość nakryta jest spłaszczonym stożkowym dachem z lukarnami. Całkowita wysokość budowli to około 30 metrów. Przy projektowaniu tej wieży prawdopodobnie nie brał udziału żaden architekt, a wygląd jej jest zasługą inżyniera budowlanego zatrudnionego być może w hucie Donnersmarcka.
Wewnątrz wieży istniały pierwotnie piękne, spiralne schody, padły one jednak łupem złomiarzy.
O solidności wykonawstwa świadczy piękne deskowanie powierzchni obudowy zewnętrznej dwunastobocznego trzonu, w którym znajduje się metalowy, nitowany zbiornik na wodę o konstrukcji ściętego stożka na wodę oraz fakt, iż wieża, licząca niemal półtorej wieku, tylko trzy razy była remontowana.
Dziś istnienie tego zabytku jest poważnie zagrożone z powodu wielkich ubytków w dachu, co powoduje, że do środka dostaje się woda niszcząc to, co jeszcze cennego w niej się zachowało.

Źródło informacji
Lokalizacja
Zdjęcia przedstawiają wieżę w sierpniu 2015 roku.

Postautor: **Karolina Kot** » niedziela 01 lis 2015, 20:03

Przejeżdżając dziś przez Zabrze zauważyłam ze zgrozą ogromną zmianę w wyglądzie wieży. Wygląda na to, że rozpoczęły się prace rozbiórkowo - remontowe. Przestała istnieć cała drewniana obudowa zbiornika, dzięki czemu można aktualnie podziwiać jego nitowane ściany.

Znalazłam w prasie taką informację na temat wieży:

Wieża ciśnień Huty Zabrze: prace konserwatorskie i... pożar

Wieża ciśnień Huty Zabrze ma szansę na ratunek? Niewykluczone, że tak. Wojewódzki Konserwator Zabytków przyznał dotację na prace konserwatorskie w obiekcie przy ul. Hagera. Jednak gdy te ruszyły, część stropu się zapaliła.

Miłośnicy zabytków najpierw odetchnęli z ulgą. Piękna wieża ciśnień przy ul. Hagera należąca do Huty Zabrze otrzymała dotację Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Przyznał on ponad 160 tys. zł na, jak to określił, "konserwację konstrukcji wsporczej zbiornika wody i odbudowę zbiornika wraz z obudową wykonaną z elementów drewnianych".
To długo wyczekiwany zwrot akcji w historii niszczejącej od lat wieży. Co prawda nie wiadomo jeszcze czy i kiedy prace konserwatorskie pociągną za sobą np. kompleksowy remont, ale z pewnością dają one nadzieję na uratowanie wieży.
Na samych superlatywach się niestety nie skończyło. Wspomniane prace konserwatorskie ruszyły, a w środę, 28 października, wieża się zapaliła. Do zaprószenia ognia doszło najprawdopodobniej właśnie w skutek prac.
- Zgłoszenie otrzymaliśmy o godz. 13.53. Na miejsce wysłano trzy zastępy. Rzeczywiście na wysokości ok. 30 metrów palił się drewniany dach. Akcja była bardzo trudna, bo ze względu na zły stan techniczny obiektu strażacy nie mogli wejść do wnętrza. Ostatecznie ok. godz. 16.50 pożar udało się ugasić. Spłonęło ok. 10 m kw. stropu - mówi kpt. Wojciech Strugacz, rzecznik zabrzańskiej straży pożarnej.
- Przyczyną pożaru było zaprószenie, do którego prawdopodobnie doszło w skutek prowadzonych prac. W tym miejscu robotnicy cięli elementy stalowe - dodaje.
Strażacy interweniowali w wieży jeszcze raz tego dnia, ale już w mniejszym zakresie.
Na razie nie wiadomo w jakim stopniu i czy w ogóle pożar wpłynie na prace konserwatorskie.

Źródło: zabrze.naszemiasto.pl

Przyznam szczerze, że na chwilę obecną nieciekawie to wygląda...

Postautor: **Karolina Kot** » niedziela 01 lis 2015, 20:07

Ponieważ zbiornik na wodę stał się dobrze widoczny, starałam się go sfotografować.
Z poziomu ludzkich oczu było to jednak trudne. Zdecydowaliśmy się pozwolić Huginnowi na rozprostowanie skrzydeł, ale wiatr był zbyt duży i nie odważyliśmy się zbytnio go zbliżyć do wieży (i tym samym do otaczających ją drzew).

Postautor: **Karolina Kot** » piątek 25 gru 2015, 19:20

Aktualnie nitowany zbiornik wodny jest w całości odsłonięty. Pojawiła się także tabliczka informacyjna.
Wieża wygląda cokolwiek dziwnie.

Zdjęcia wykonałam w Boże Narodzenie 2015 roku.

Jak widać na załączonych obrazkach remont zabytkowej wieży ciśnień w Zabrzu idzie pełną parą i w dobrym kierunku.
Zbiornik na wodę zniknął - pewnie został już pocięty na żyletki. Niebawem podobny los spotka zapewne pomnik Wincentego Pstrowskiego.
Pozostaje mieć nadzieję, że w obu przypadkach się mylę.