Zabierzów - Skała Kmity

[Karolina Kot]

W Zabierzowie, na skraju rezerwatu przyrody, obok tzw. Błoni Zabierzowskich, tuż przy zakręcie drogi wojewódzkiej nr 774, noszącej w tym rejonie nazwę ulicy Stanisława Kmity, znajduje się charakterystyczny, wapienny ostaniec skalny, wysoki na około 25 metrów. Otaczają go mniejsze skałki. Całość jest bardzo malownicza, chociaż strome stoki przełomu doliny Rudawy nie ułatwiają zwiedzania.

Atrakcyjność tego miejsca znacznie podnosi romantyczna legenda, opisująca nieszczęśliwą miłość dwojga kochanków.
Według niej nazwa skały ma pochodzić od rycerza Stanisława Kmity, który nieszczęśliwie zakochał się w pięknej Olimpii Bonerównie, córce ówczesnego właściciela Balic. Nie mogąc ożenić się z nią, rzucił się z rozpaczy wraz z koniem z tej skały, ponosząc śmierć na miejscu. Bonerówna ponoć oddana została do zakonu. Inna wersja zakłada, że kochankowie wspólnie skoczyli na koniu z urwiska.

Pamiątką po tym zdarzeniu ma być wyryty na skale nad drogą napis. Odnowiono go starannie latem 2016 roku, przez co jest obecnie doskonale czytelny.
Na skalnej stromiźnie znajdziemy następujące słowa, opatrzone herbem "Szreniawa":

"Kthóry z sercem przydzie thu,
Maiąc mestwo w onym dniu,
Tho i radost może mieć;

Zasie kthory przydzie thu,
Ma strapienie w onym dniu,
Tho i spokói może mieć."
Jest to fragment wiersza Adama Gorczyńskiego.

Poniżej zamieszczono jeszcze inny napis, stylizowany na starszy:

"Rytmem tym zwierza tutaj świezaie Bolesne serce samotnej skale Stanisław Kmita, rycerz oręzny W boju z tatary, szablą potęzny Ku Bonerównie serce obrócił I z tej tu skały w przepaść się rzucił 1515."

Autorem tej sentencji jest Wincenty Pol. Obydwie inskrypcje wyryte zostały w 1854 roku "za powodem profesora Łepkowskiego, a kosztem hrabiego Skórzewskiego".


Nie jest do końca jasne, czy opowieść o miłości Kmity i Bonerówny została wymyślona, czy też może mieć prawdziwe podwaliny.
W pochodzącym z roku 1891 "Przewodniku po Krakowie i okolicy" Józefa Rostafińskiego autor sugeruje, iż miejscowe podanie zostało spisane lub stworzone de novo przez niejakiego księdza Skórkowskiego i opisane w "Przyjacielu ludu" (rocznik 8, Nr 14). W tej samej publikacji miał znaleźć się wpis informujący o zatartym napisie z początków XVI wieku: "Sroga miłości mojej moc dręczy duszę. Wiara, Bóg, Miłość - Kmita i Bonerówna r. 1515".

Niemniej jednak według historyków na początku XVI wieku Balice rzeczywiście należały do rodu Bonerów, a znając ówczesne podejście do ożenków wydaje się całkiem możliwym, iż cała ta smutna historia miała prawo się wydarzyć naprawdę. Potwierdzeniem mogłyby być ślady wspomnianego wyżej, najstarszego napisu, którego autorem miał być sam rycerz Kmita. Może się komuś uda go odkryć, ja takiego szczęścia nie miałam.
Aha, podczas poszukiwań proszę uważać na przejeżdżające ulicą samochody!

Zdjęcia wykonałam w styczniu 2017 roku.
Lokalizacja