Czeladź - najstarszy dom drewniany w Zagłębiu

Posty: 27829
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Czeladź - najstarszy dom drewniany w Zagłębiu

Postautor: Karolina Kot » sobota 25 lip 2015, 23:37

Dom znajduje się w Czeladzi, przy ulicy księdza Bolesława Pieńkowskiego 39.
Drewniany, parterowy budynek posiada zrębową konstrukcję oraz jedną murowaną ścianę.
Został wzniesiony na podmurówce. Przykrywa go czterospadowy dach o okapie wspartym na zdobionych belkach, tzw. rysiach. Dach, niegdyś pokryty zapewne gontem, dziś jest chroniony papą.
Na belce stropowej wyryto napis: ANNO 1810 DNI (...) OCTOBRAEM.

Lokalizacja
Źródło: Damian Adamczak "Drewniana architektura w Zagłębiu Dąbrowskim"

Zdjęcia pochodzą z 2011 i 2015 roku.
Załączniki
2011.jpg
2011.jpg (54.47 KiB) Przejrzano 9013 razy
Szczegóły architektoniczne..jpg
Szczegóły architektoniczne..jpg (50.74 KiB) Przejrzano 9013 razy
Okno.jpg
Okno.jpg (52.21 KiB) Przejrzano 9013 razy
Szczegóły architektoniczne.jpg
Szczegóły architektoniczne.jpg (39.3 KiB) Przejrzano 9013 razy
2015 (1).JPG
2015 (1).JPG (55.78 KiB) Przejrzano 9013 razy
2015 (4).JPG
2015 (4).JPG (49.24 KiB) Przejrzano 9013 razy
2015 (3).JPG
2015 (3).JPG (54.88 KiB) Przejrzano 9013 razy
2015 (2).JPG
2015 (2).JPG (48.32 KiB) Przejrzano 9013 razy
2015 (5).JPG
2015 (5).JPG (57.84 KiB) Przejrzano 9013 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27829
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Czeladź - najstarszy dom drewniany w Zagłębiu

Postautor: Karolina Kot » środa 26 lip 2017, 00:32

Na łamach Klubu Zagłębiowskiego ukazał się artykuł autorstwa naszego kolegi, kryjącego się pod pseudonimem Cezar Borgia:
Niedoceniany zabytek – chałupa z Czeladzi

Zagłębie Dąbrowskie to przede wszystkim zabytki industrialne. To przeszłość, która w okresie zaborów zdefiniowała ten region na nowo. W Czeladzi natrafić można na wiele pamiątek związanych z przemysłowym dziedzictwem tych terenów, ale także na równie ciekawe, jeśli nie ciekawsze zabytki innego rodzaju.

Mam tu na myśli m.in. chałupę z początku XIX w., znajdującą się przy ul. Pieńkowskiego. Piszący o Zagłębiu, rzadko o niej wspominają. A to moim zdaniem błąd, bo to piękny przykład drewnianej architektury, która ma już ponad 200 lat. Jest tym cenniejsza, że wiele drewnianych budynków zniknęło w Czeladzi z powierzchni ziemi nie tak dawno, bo w drugiej połowie XX w.

Opis tytułowego budynku znajduje się w pracy Damiana Adamczaka pt. „Drewniana architektura w Zagłębiu Dąbrowskim”: „(…) drewniany budynek, konstrukcji zrębowej na podmurówce, jedna ściana murowana z kamienia, parterowy. Na planie wydłużonego prostokąta z niewielką przybudówką od tyłu część pn. – zach. mieszkalna, pd. – wsch. gospodarcza jednotraktowa. Dach czterospadowy, przyczółkowy o wydatnym okapie, wsparty na ozdobnie wyciętych rysiach, kryty papą. Na belce stropowej napis: ANNO 1810 DNI (…) OCTOBRAEM”.

Warto w tym miejscu przytoczyć także krótki cytat z ciekawej pracy autorstwa Dobrawy Skoniecznej-Gawlik, Roberta Garstki i Bartosza Gawlika pt. „Tropem Badaczy Zagłębia Dąbrowskiego”. Dotyczy on charakterystycznych cech drewnianej architektury w regionie: „Drewniane chaty w Zagłębiu Dąbrowskim stawiano przeważnie w konstrukcji zrębowej bądź, rzadziej, w konstrukcji sumikowo-łątkowej. Czasem łączono oba style (…). Drewno na budowę domostw w dużej mierze pochodziło z okolicznych lasów sosnowo-jodłowo-świerkowych. Drewniane belki stanowiące ściany domów kładziono pierwotnie na podwalinie spoczywającej na peckach, a później również na kamiennej lub ceglanej podmurówce. Najstarsze domostwa wieńczyły dachy czterospadowe kryte gontem bądź słomą. Z czasem jednak pojawiły się dachy dwuspadowe, naczółkowe, przyczółkowe”.

Na marginesie dodam, że osoby które chciałyby zobaczyć wspomnianą belkę, z datą 1810, będą musiały wznieść się na szczyty sztuki konwersacji. A to dlatego, iż czeladzka chałupa jest zamieszkała. A przynajmniej była jeszcze kilka lat temu. Trudno mi powiedzieć jak sytuacja przedstawia się obecnie. W każdym razie w 2008 lub 2009 roku miałem przyjemność rozmawiać z mieszkanką tego domu, która już wówczas była w podeszłym wieku. Pamiętam, że chwaliła się faktem, iż jej dom odwiedzały wycieczki studentów z różnych uczelni. Jednocześnie na krótką chwilę zaprosiła mnie do środka i pokazała belkę z cytowanym tu napisem. Kilka lat później, kiedy ponownie chciałem zobaczyć wnętrze domu, jego właścicielka kategorycznie mi odmówiła, co naturalnie uszanowałem.

Źródło: klubzaglebiowski.pl
Poniższe zdjęcia wykonałam na prośbę Cezara specjalnie na potrzeby artykułu.
Załączniki
Chałupa z Czeladzi (1).jpg
Chałupa z Czeladzi (1).jpg (58.65 KiB) Przejrzano 8439 razy
Chałupa z Czeladzi (3).jpg
Chałupa z Czeladzi (3).jpg (104.76 KiB) Przejrzano 8439 razy
Chałupa z Czeladzi (2).jpg
Chałupa z Czeladzi (2).jpg (30.6 KiB) Przejrzano 8439 razy
Chałupa z Czeladzi (4).jpg
Chałupa z Czeladzi (4).jpg (63.83 KiB) Przejrzano 8439 razy
Chałupa z Czeladzi (5).jpg
Chałupa z Czeladzi (5).jpg (48.81 KiB) Przejrzano 8439 razy
Chałupa z Czeladzi (6).jpg
Chałupa z Czeladzi (6).jpg (101.61 KiB) Przejrzano 8439 razy
Chałupa z Czeladzi (7).jpg
Chałupa z Czeladzi (7).jpg (50.15 KiB) Przejrzano 8439 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27829
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Czeladź - najstarszy dom drewniany w Zagłębiu

Postautor: Karolina Kot » niedziela 21 cze 2020, 22:38

O zabytkowej chacie i naszym forumowym koledze, Cezarze, wspomniała niedawno Gazeta Wyborcza

Czeladź chce kupić zabytkową chatę przy rynku i pokazać, jak kiedyś żyło się w Zagłębiu Dąbrowskim

Jeden z najstarszych budynków mieszkalnych w Czeladzi ma stać się własnością miasta.
W stojącej niedaleko rynku drewnianej chacie z 1810 r. powstanie wówczas skansen i centrum informacji turystycznej.


Zabytkowy budynek z błękitnymi ścianami i drewnianym czterospadowym dachem stoi przy ul. Pieńkowskiego 39.
Miłośnicy i badacze historii Zagłębia Dąbrowskiego nieraz zaglądali tu przez płot, a dr. Dariuszowi Majchrzakowi kilkanaście lat temu, po rozmowie z właścicielką, udało się na chwilę wejść do wnętrza chaty.
(...)
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 1
Rejestracja: poniedziałek 27 wrz 2021, 09:54

Re: Czeladź - najstarszy dom drewniany w Zagłębiu

Postautor: Agnes » środa 29 wrz 2021, 19:34

Czy wiadomo jaki jest aktualny stan prawny obiektu? Jest on w tej chwili zamieszkały, czy przeszedł już w posiadanie władz miasta?

Posty: 27829
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Czeladź - najstarszy dom drewniany w Zagłębiu

Postautor: Karolina Kot » środa 29 wrz 2021, 23:22

Trudno mi odpowiedzieć na to pytanie.
Kiedy ostatni raz byłam w Czeladzi, czyli tak mniej więcej rok temu, dom był nadal zamieszkiwany i wyglądał dobrze, był bardzo zadbany. Ale ostatnio rzadko bywam w Zagłębiu, więc nie znam aktualnej sytuacji.
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27829
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Czeladź - najstarszy dom drewniany w Zagłębiu

Postautor: Karolina Kot » wtorek 11 kwie 2023, 00:48

Aktualizacja!

Domek wygląda na nadal użytkowany, świadczą o tym m.in. żywe kwiatki w oknach.
Załączniki
Czeladź.jpg
Czeladź.jpg (70.24 KiB) Przejrzano 1560 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."


phpbb 3.1 styles demo

Wróć do „Województwo śląskie”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 4 gości