Sosnowiec - cmentarz ewangelicki

Posty: 27771
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Sosnowiec - cmentarz ewangelicki

Postautor: Karolina Kot » niedziela 18 gru 2016, 00:34

Niestety, na cmentarzu, poza mauzoleum Dietlów i Meyerholdów, które znalazły się w rejestrze zabytków, nie zachowało się wiele nagrobków o wartości historycznej.
W dużej mierze za ten stan rzeczy odpowiada fakt, iż obecnie na terenie nekropolii odbywają się katolickie pogrzeby.
Parafia ewangelicka użyczyła terenu cmentarnego katolikom już w latach 70. XX wieku (z tego okresu pochodzą groby ulokowane w zachodniej części cmentarza), jednak obecnie proceder zajmowania miejsc pod nowe pochówki przybrał zatrważające rozmiary.
Nie uszanowano nawet tak ważnych dla Sosnowca osób, jakimi byli Paul i Paweł Lamprecht czy Ludwik Mauve.
Ściana pamiątkowa w kwaterze rodziny Schönów leży w gruzach, a zamiast wielu starych pomników widnieją współczesne groby, niejednokrotnie otoczone jeszcze dawnymi, kutymi barierkami lub kamiennymi słupkami.
Kilka przedwojennych nagrobków ewangelickich udało mi się wytropić jako użyte wtórnie na pobliskim cmentarzu katolickim, a jeden - ku mojemu zaskoczeniu - znalazłam po sąsiedzku, na nekropolii prawosławnej.

Przykro pisać takie słowa o tak ciekawym i ważnym dla historii miasta miejscu, jednak należy sobie zdać sprawę z faktu, że jeśli nie zadbamy teraz o te zachowane jeszcze resztki, niebawem nazwa cmentarza stanie się czysto symboliczna. Pewnych zdarzeń i dokonanych zniszczeń nie da się cofnąć, ani w żaden sposób naprawić.

Więcej zdjęć starych nagrobków, pochodzących z tego cmentarza, można znaleźć w wątku poświęconym sygnaturom zakładów kamieniarskich.
Załączniki
Całkowicie przekształcone pole grobowe z zachowaną oryginalną barierką.JPG
Całkowicie przekształcone pole grobowe z zachowaną oryginalną barierką.JPG (108.92 KiB) Przejrzano 8741 razy
Ludwik Mauve przytłoczony współczesnymi grobami.jpg
Ludwik Mauve przytłoczony współczesnymi grobami.jpg (58.48 KiB) Przejrzano 8741 razy
Relikty dawnych grobowców ewangelickich (1).JPG
Relikty dawnych grobowców ewangelickich (1).JPG (117.07 KiB) Przejrzano 8741 razy
Relikty dawnych grobowców ewangelickich (3).JPG
Relikty dawnych grobowców ewangelickich (3).JPG (125.27 KiB) Przejrzano 8741 razy
Relikty dawnych grobowców ewangelickich (2).JPG
Relikty dawnych grobowców ewangelickich (2).JPG (121.48 KiB) Przejrzano 8741 razy
Nagrobki najpewniej ustawione we wtórnej lokalizacji.JPG
Nagrobki najpewniej ustawione we wtórnej lokalizacji.JPG (94.27 KiB) Przejrzano 8741 razy
Pozostałości słupków otaczających dawny grób (1).JPG
Pozostałości słupków otaczających dawny grób (1).JPG (79.77 KiB) Przejrzano 8741 razy
Pozostałości słupków otaczających dawny grób (2).JPG
Pozostałości słupków otaczających dawny grób (2).JPG (125.87 KiB) Przejrzano 8741 razy
Pozostałości słupków otaczających dawny grób.JPG
Pozostałości słupków otaczających dawny grób.JPG (110.95 KiB) Przejrzano 8741 razy
Pozostałości słupków otaczających dawny grób (3).JPG
Pozostałości słupków otaczających dawny grób (3).JPG (73.67 KiB) Przejrzano 8741 razy
Przykład skutych napisów niemieckich, efekt  akcji z połowy XX wieku.JPG
Przykład skutych napisów niemieckich, efekt akcji z połowy XX wieku.JPG (85.95 KiB) Przejrzano 8741 razy
Grób lekarza o pekniętej płycie epitafijnej.JPG
Grób lekarza o pekniętej płycie epitafijnej.JPG (72.36 KiB) Przejrzano 8741 razy
Nagrobek dziecięcy (2).JPG
Nagrobek dziecięcy (2).JPG (40.68 KiB) Przejrzano 8741 razy
Nagrobek dziecięcy (1).JPG
Nagrobek dziecięcy (1).JPG (55.18 KiB) Przejrzano 8741 razy
Nagrobek dziecięcy (3).JPG
Nagrobek dziecięcy (3).JPG (57.98 KiB) Przejrzano 8741 razy
Rodzina Schönów.JPG
Rodzina Schönów.JPG (114.91 KiB) Przejrzano 8741 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27771
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Sosnowiec - cmentarz ewangelicki

Postautor: Karolina Kot » piątek 13 sty 2017, 16:38

Oto przykłady wtórnie użytych nagrobków, zauważone na sąsiednim cmentarzu prawosławnym. Pierwotne napisy skuto w latach 50. XX wieku, a płyty epitafijne wykorzystano ponownie, umieszczając na nich dane innych ludzi.
Załączniki
Rok 1946 (2).JPG
Rok 1946 (2).JPG (55.81 KiB) Przejrzano 8680 razy
Rok 1946 (1).JPG
Rok 1946 (1).JPG (63.25 KiB) Przejrzano 8680 razy
Rok 1958 (2).JPG
Rok 1958 (2).JPG (112.07 KiB) Przejrzano 8680 razy
Rok 1958 (1).JPG
Rok 1958 (1).JPG (65.66 KiB) Przejrzano 8680 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 408
Rejestracja: czwartek 19 lut 2015, 15:03

Re: Sosnowiec - cmentarz ewangelicki

Postautor: cezar borgia » sobota 15 lip 2017, 21:34

Jakiś czas temu Dietel odzyskał swój nos. Wreszcie :).

Jak co roku otwarliśmy dla zwiedzających Mauzoleum Dietlów.

1 listopada mauzoleum odwiedziło z pewnością ponad 200 osób. W tym roku grobowiec Dietlów był otwarty dwa dni – w Pamiątkę Umarłych (1 XI, wtorek) oraz 2 listopada, w środę, gdy rzymscy katolicy świętują Dzień Zaduszny.

We wtorek mauzoleum otwarte było od 11.30 do. 19.00. Przez te kilka godzin po mauzoleum oprowadzali nasi parafianie. Zarówno starsi, jak i młodsi, ci którzy są w Parafii od dziesięcioleci, i ci którzy są od zaledwie kilkunastu miesięcy. Nie zabrakło wśród nich prawdziwych pasjonatów historii Sosnowca, dlatego też zwiedzający z zaciekawieniem słuchali opowieści o jednej z najważniejszych osób w historii miasta. Można było zobaczyć płyty nagrobne Dietla i jego rodziny: żony Klary, szwagra Richarda Jacob oraz Helene Jacob, żony Richarda. W mauzoleum jest też wiele pustych miejsc, przygotowanych do umieszczenia w nich kolejnych trumien – rodzina musiała uciekać z Polski w 1945r., do Sosnowca nigdy nie wrócili. Jak zawsze wielkim zainteresowaniem cieszyły się oryginalne, doskonale zachowane … wieńce pogrzebowe z pogrzebu Henryka Dietla z 1911r. Mimo, że mają aż 105 lat wyglądają, zdaniem wielu, jak by miały lat... 5

Jednak bezsprzecznie największą było popiersie Dietla, które wróciło do Mauzoleum po prawie rocznej przerwie. Wróciło po renowacji, z … nosem. Przypominamy, że popiersie straciło nos w 1945r., na skutek działań wyzwalającej Mauzoleum Dietlów Armii Czerwonej. Jeden z jej żołnierzy tak wczuł się w walkę z Niemcami, że postanowił swój gniew przelać na popiersie nieżyjącego już wtedy od 36 lat Dietla. Od tamtej pory do niedzieli popiersie było bez nosa, a że Henryk Dietel nos posiadał, (co wiemy bezsprzecznie z zachowanych fotografii), postanowiliśmy popiersie oddać do renowacji. Po kilkumiesięcznej naprawie w pracowni konserwatorskiej pana Szymonowicza z Pałacu Dietla, 30 października popiersie wróciło na cokół i 1 listopada mogło już cieszyć oczy zwiedzających.

:arrow: http://sosnowiec.luteranie.pl/?p=2699
Każdy z nas ma swoje demony....

Posty: 408
Rejestracja: czwartek 19 lut 2015, 15:03

Re: Sosnowiec - cmentarz ewangelicki

Postautor: cezar borgia » poniedziałek 06 lis 2017, 06:26

Artykuł na temat popiersia Henryka Dietla:

Portret Henryka Dietla.jpg
Portret Henryka Dietla.jpg (86.56 KiB) Przejrzano 8097 razy

Dietlowie to obok Schönów i Lamprechtów zasłużeni przemysłowcy Sosnowca. Do dzisiaj znajdują się tu budowle wzniesione przez przedstawicieli tych rodów. Dzięki ich inwestycjom miasto zyskało swój niepowtarzalny charakter. Jedną z nich, dobrze znaną pasjonatom historii Zagłębia Dąbrowskiego, jest mauzoleum Dietlów. Znajduje się ono na ewangelickiej nekropolii, przy ul. Smutnej. Sąsiaduje ona z cmentarzami: rzymskokatolickim, prawosławnym i żydowskim. To wyjątkowe miejsce, które jest dowodem na wielokulturowość regionu w czasach zaborów i dwudziestolecia międzywojennego.

Wspomniane mauzoleum zostało wybudowane w roku 1912, na podstawie projektu zdolnego absolwenta Instytutu Inżynierów Cywilnych w Petersburgu – Józefa Pomian-Pomianowskiego. O jego biografii traktuje artykuł (opublikowany w tym roku) autorstwa Anny Urgacz-Szczęsnej i Marcina Lory pt. „Architekt Zagłębia wreszcie doczekał się uhonorowania”. Wnętrze sosnowieckiego mauzoleum ma swój niepowtarzalny klimat. Przypomina trochę wehikuł czasu, który przenosi nas z współczesności do czasów „mieszkańców” grobowca.

W jego wnętrzu, oprócz płyt nagrobnych członków rodziny, znajduje się popiersie wybitnego przedstawiciela rodu – Henryka Dietla (1839-1911). Syn Gottloba i Johanny Wilhelminy z domu Merbold zapisał się na stałe na kartach historii Sosnowca. Wybudował tu w latach 1878-1879 pierwszą w Królestwie Polskim przędzalnię wełny czesankowej. Wraz z nią powstało zaplecze mieszkalne dla robotników. W latach 90. XIX w. wybudował rezydencję, zwaną obecnie pałacem Dietla. W tym samym czasie sfinansował powstanie Szkoły Realnej, która była pierwszą szkołą średnią na tym terenie. Wraz z innymi przemysłowcami, Dietel doprowadził w 1902 r. do nadania praw miejskich Sosnowcowi. Prócz tego angażował się w różnorakie przedsięwzięcia związane z branżą przemysłową. Spoczywa, wraz z członkami swojej rodziny, w mauzoleum, na sosnowieckim cmentarzu.

Według grabarza, który pracował na cmentarzu podczas drugiej wojny światowej, na początku 1945 r., jeden z „nadgorliwych” żołnierzy Armii Czerwonej, wyzwalającej spod okupacji niemieckiej Zagłębie Dąbrowskie, uszkodził popiersie Dietla, rozbijając jego nos. To bolesny dowód na to, iż ludzka głupota nie uznaje żadnych świętości.

W roku 2016, według wiedzy Pana Pawła Nalepy (przewodnika z Klubu Przewodników przy Oddziale PTTK w Sosnowcu), Parafia Ewangelicko-Augsburska św. Jana w Sosnowcu zwróciła się w sprawie popiersia do Pana Ryszarda Szymonowicza. Zajmuje się on renowacją Pałacu Dietla i pełni funkcję kustosza tego obiektu. W czasie prac Pan Szymonowicz oraz Parafia doszli do wniosku, iż dobrze by było stworzyć kopię naprawionego zabytku. Decydującym argumentem było to, iż we wnętrzu mauzoleum panuje zbyt duża wilgoć, co jest to wyjątkowo szkodliwe dla marmuru. Z kolei kopia, wykonana z białego cementu, będzie bardziej odporna na tak niekorzystne warunki. Wspomniane przedsięwzięcie sfinansowała Parafia, z tymże koszty robocizny wziął na siebie Pan Szymonowicz. Tym samym okaleczony wizerunek przemysłowca odzyskał swój dawny blask.

Ze swojej strony, jako Zagłębiak i historyk zajmujący się dziejami regionu, dziękuję władzom Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Sosnowcu oraz Panu Szymonowiczowi, iż podjęli się tego zadania.

Oryginalne popiersie zostanie umieszczone w kościele ewangelickim w Sosnowcu. Zostanie odsłonięte podczas uroczystego nabożeństwa z okazji 500-lecia reformacji i 130-lecia istnienia świątyni 3 grudnia bieżącego roku.

Dzięki uprzejmości prezesa Forum Dla Zagłębia Dąbrowskiego – Dariusza Jurka, mam możliwość pokazaniu Państwu pięknej kopii popiersia Henryka Dietla. Są tu także moje zdjęcia ukazujące oryginalne popiersie sprzed kilku lat.

:arrow: http://klubzaglebiowski.pl/?p=2928
Każdy z nas ma swoje demony....

Posty: 27771
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Sosnowiec - cmentarz ewangelicki

Postautor: Karolina Kot » niedziela 31 gru 2017, 10:17

A tymczasem na sosnowieckim cmentarzu ewangelickim pojawiły się ciekawe tablice informacyjne:
Załączniki
Cmentarz ewangelicki (1).JPG
Cmentarz ewangelicki (1).JPG (96.64 KiB) Przejrzano 7887 razy
Cmentarz ewangelicki (2).JPG
Cmentarz ewangelicki (2).JPG (79.15 KiB) Przejrzano 7887 razy
Cmentarz ewangelicki (3).JPG
Cmentarz ewangelicki (3).JPG (105.49 KiB) Przejrzano 7887 razy
Cmentarz ewangelicki (4).JPG
Cmentarz ewangelicki (4).JPG (47.57 KiB) Przejrzano 7887 razy
Cmentarz ewangelicki (5).JPG
Cmentarz ewangelicki (5).JPG (61.93 KiB) Przejrzano 7887 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."


phpbb 3.1 styles demo

Wróć do „Województwo śląskie”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 2 gości